Volgend jaar wordt hij 100, maar voor wie hem ontmoet, lijkt leeftijd slechts een getal: de voormalige Maleisische premier Mahathir Mohamad is niet alleen een van de oudste nog actieve staatslieden ter wereld, hij is bovendien opmerkelijk fit en alert. In een tijd waarin de gemiddelde levensverwachting wereldwijd stijgt, deelt Mahathir graag zijn eenvoudige en tegelijk doeltreffende geheim voor een lang, vitaal leven: matigheid.
.png)
In een recent gesprek met de Aziatische uitgave van Nikkei verwees Mahathir, die in 2018 op 92-jarige leeftijd een historische politieke comeback maakte, naar het belang van zorgvuldig omgaan met voeding. “Ik eet niet te veel,” zei hij. “Obesitas is niet bevorderlijk voor overleven.” Dit sobere, haast ascetische voedingsregime, samen met een consistente nadruk op lichaam en geest, lijkt hem te hebben geholpen om op bijna honderdjarige leeftijd nog altijd scherp en fysiek relatief sterk te blijven.
Het idee dat leeftijd meer is dan louter het aantal jaren dat iemand heeft geleefd, is niet nieuw, maar Mahathir drukt dit gegeven op ongewone wijze uit. “Leeftijd volgt niet simpelweg de tijd,” stelt hij. “Leeftijd volgt de gezondheid van het lichaam — de mate waarin je nog kunt functioneren.” Deze kijk verschuift de nadruk van de kalender naar de kwaliteit van leven. Een 90-jarige kan, als hij of zij zowel mentaal als fysiek veerkrachtig blijft, volgens Mahathir een vitaliteit behouden die de klassieke opvattingen over ouderdom tegenspreekt.
Dit perspectief past in een breder mondiaal patroon. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voorspelt dat het aantal mensen van 80 jaar en ouder tot 426 miljoen zal oplopen in de komende decennia. Deze “grijzere wereld” daagt samenlevingen uit om ouderdom anders te definiëren en niet langer uitsluitend te beschouwen als een fase van onvermijdelijk verval. In sommige Aziatische culturen — waaronder de Maleisische — is er van oudsher een diep respect voor de oudere generatie, wat het idee versterkt dat hoge leeftijd niet uitsluitend een belasting is, maar ook een bron van wijsheid en ervaring kan zijn.
Gezondheidsdeskundigen benadrukken daarbij het belang van preventie, matiging en een levenslange inzet voor mentale en fysieke gezondheid. Al decennia buigen wetenschappers zich over het zogenoemde ‘Blue Zones’-fenomeen, gebieden waar mensen opvallend lang en gezond leven. Of het nu gaat om Okinawa in Japan, Sardinië in Italië of delen van Costa Rica: deze regio’s delen enkele basiselementen, zoals een overwegend plantaardig dieet, regelmatige lichamelijke activiteit en een sterk gevoel voor gemeenschapszin. Hoewel Mahathir niet expliciet refereert aan deze onderzoeken, resoneert zijn boodschap opvallend met deze mondiale inzichten.
Als premier van Maleisië, een functie die hij tweemaal bekleedde — voor het eerst als visionaire leider in de jaren tachtig en negentig, en opnieuw toen hij op hoge leeftijd terugkeerde in de politiek — was Mahathir altijd een onconventionele figuur in de internationale arena. Zijn huidige rol als ambassadeur voor een andere kijk op ouder worden bevestigt nogmaals zijn niet-aflatende bereidheid tot het uitdragen van onorthodoxe inzichten.
De centrale boodschap die hij nu overbrengt, is even simpel als krachtig: chronologische leeftijd en werkelijke ‘ouderdom’ hoeven niet samen te vallen. Wie verstandig met zijn lichaam omgaat, bewust kiest voor gezonde, matige eetgewoonten en streeft naar een zekere mentale alertheid, kan de effecten van de tijd op een bewonderenswaardige manier vertragen — en daarmee niet alleen het eigen leven verrijken, maar wellicht ook de wereld inspireren.
Zo laat Mahathir Mohamad, bijna een eeuw oud, zien dat vitaliteit geen statisch begrip is. In een wereld die steeds meer wordt gekenmerkt door een groeiende oudere bevolking, wijst hij de weg naar een nieuw begrip van ouderdom: als een fase waarin helderheid van geest en innerlijke discipline de ware maatstaf vormen voor wat we “oud” noemen.
