“Mijn naam is Teun. Ik ben 24, kerngezond en woon op de gesloten afdeling van een verpleeghuis.” Zo begint het verhaal van Teun in de documentaire Human Forever. De eerste keer dat Jonathan de Jong over Teun Toebes’ verhaal hoorde, was zijn reactie: “Oh my god, wat is er met Teun aan de hand?” De redactie van Proudies interviewde documentairemaker Jonathan de Jong, die samen met Teun op wereldreis ging op zoek naar hoe andere landen en culturen omgaan met mensen met dementie en wat wij daarvan kunnen leren om de toekomst te verbeteren.
.png)
In 2018 maakte Jonathan de documentaire “Het zal me een zorg zijn”, op een zorgboerderij in Noord-Brabant. Vier jaar geleden, werd hij door diezelfde zorgboerderij getipt over een opmerkelijk verhaal: een twintiger, Teun, woont daar samen met mensen met dementie. Gelukkig was er niets ernstigs met Teun aan de hand, maar bleek hij de leefomstandigheden van bewoners met dementie beter te willen begrijpen: "Waarom stoppen we mensen met een diagnose weg van de samenleving? Waarom denken wij de antwoorden voor hen te hebben in plaats van hen te vragen wat ze nodig hebben?" Volgens Jonathan moet het anders: We moeten ons kwetsbaar gaan opstellen, een duidelijke visie hebben en durven om hulp te vragen.
Dat was de grote vraag waar Jonathan voor kwam te staan. Veel mensen wilden er niet aan om de zorg rondom dementie ter discussie te stellen, het was te eng en werd weggestopt. Dat was waar Jonathan’s kracht als verhalenverteller en documentairemaker naar boven kwam. Hij begon dementie aan te vliegen als iets dat anders kan. "Verandering begint al wanneer je anders gaat kijken. En dat werd onze slogan: ‘Anders kijken, anders doen,’” vertelt hij.
Ze schreven een boek genaamd “VerpleegThuis” - dat in 14 landen uitgegeven werd- en begonnen aan het maken van een documentaire voor de G20-top, een verzameling van twintig grote economieën in de wereld. Alles leek goed te gaan, totdat daar de uitdagingen kwamen: de corona pandemie, alles op slot ging en financiering werd teruggetrokken. Maar Teun en Jonathan gaven niet op.
"Wat mensen met dementie het meeste missen is onderdeel zijn van het gewone leven," legt Jonathan uit. Volgens hem ligt de rijkdom van het leven in onze omgeving. De samenleving moet weer inclusief worden, waarbij hulp niet alleen ontzorgen is, maar ook invulling geeft aan wat mensen echt willen en nodig hebben. Zo reisden de twee af naar elf verschillende landen om op zoek te gaan naar wat gelukkig oud worden betekent, ook met een diagnose dementie. Dit levert een prachtige eerlijke documentaire op die doet ontroeren, inspireert en je meeneemt in de kunst van verleiden. Want precies dat, verleiden, is de kracht volgens Jonathan: Laten zien en verleiden hoe het ook kan en mensen met dementie weer onderdeel van de samenleving laten zijn.
“Voor iedere levensfase is er een soort handleiding of verwachting: als je gaat studeren, als je gaat werken, als je gaat trouwen, als je kinderen krijgt. En ineens houdt dat op bij het pensioen. Waarom?” vraagt Jonathan zich af. “Als je kijkt naar andere culturen is ook de derde en vierde levensfase van enorm belang." Hij geeft het voorbeeld van een school in de VS waar oudere mensen worden ingezet als tutor. Iedere tutor is gekoppeld aan een aantal studenten en creëert een liefdevolle omgeving. Ze vertellen verhalen aan de kinderen, helpen hen bij hun huiswerk en geven de kennis van generaties door. En raad eens? Deze school presteert 60% beter dan het gemiddelde en dat is niet alles. Het biedt gelijkwaardigheid en een netwerk om de kinderen heen als vangnet, een veilige omgeving. Alle generaties zijn met elkaar verbonden en staan in hun kracht.
De film is nu al een succes met 80.000 bezoekers in 7 maanden in Nederland. Over de hele wereld trekt de film aandacht. Er zijn premières geweest in België (Al bijna 20.000 bioscoopbezoekers gehaald) Duitsland, Denemarken, Brazilië en Japan. Er komen nog premieres in Nieuw-Zeeland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië en de USA. "Iedereen kan een ambassadeur zijn. We moeten het gesprek aangaan en vragen: wat kan ik bijdragen?", zegt Jonathan. Hij benadrukt dat het belangrijk is om eerlijk te durven vragen wat iemand nodig heeft en hoe we kunnen bijdragen aan elkaars geluk: “Het eerlijke gesprek aangaan over wat is een goede kwaliteit van leven, welke risico's horen daarbij, wie draagt welke verantwoordelijkheid en durven vragen: wat is mijn rol en wat kan ik bijdragen om dit te faciliteren? Lef, kwetsbaarheid en hulp vragen moeten stelregels in ons leven worden."
Met de documentaire "Human Forever" hopen Jonathan en Teun een nieuwe weg in te slaan, een weg naar een inclusievere samenleving waarin we anders kijken, anders doen, en samen zorgen voor een beter leven voor iedereen. Laat je net als de Proudies Redactie ontroeren door deze prachtige documentaire met een belangrijke levensles voor ons allemaal. Meer weten? https://human-forever.com/
