Oktober en november zijn traditiegetrouw de maanden waarin we onszelf graag de stuipen op het lijf jagen. Of het nu gaat om een bioscoopfilm of een klassieke Halloween-herkijkavond, horror is al tientallen jaren een vaste waarde voor spanning en sensatie. Maar wat maakt een horrorfilm écht angstaanjagend? Als we kijken naar de best scorende horrorfilms van de afgelopen 25 jaar, blijkt één ding overduidelijk: geesten en demonen zijn de absolute topfavorieten om ons nachtmerries te bezorgen.
.png)
In een analyse van de 50 meest winstgevende horrorfilms tussen 1995 en 2024 (gecorrigeerd voor inflatie) werden de angstaanjagende schurken onderverdeeld in categorieën, en wat blijkt? Bovennatuurlijke verschijningen hebben onze collectieve angsten gedomineerd.
Van de 50 onderzochte films werden maar liefst 20 verhalen gedomineerd door geesten of demonische krachten. Klassiekers uit de The Conjuring-franchise, waar een aanzienlijk deel van deze categorie uit bestaat, brachten huiverend publiek massaal naar de bioscoop. Blijkbaar willen we niets liever dan kijken hoe gewone mensen verstrikt raken in een bovennatuurlijk web dat hen dwingt te overleven te midden van spoken, bezeten huizen, en sinistere entiteiten. Het recept blijft populair: een gewoon gezin, een knarsende deur, een verschijning in de schaduw – en je hebt een horrorhit.
Toch hebben niet alle schurken bovenmenselijke krachten nodig. Twaalf films uit de lijst vertellen het verhaal van een enkele, zeer menselijke moordenaar. Vaak gewapend met een angstaanjagend wapen en geplaagd door een verontrustende geestestoestand, zijn dit de boemanfiguren uit bijvoorbeeld de Scream-reeks. In deze verhalen zijn het niet geesten of demonen die de strijd aangaan met de hoofdpersonen, maar al te menselijke psychopaten met een voorliefde voor terreur en bloedvergieten.
Monsters krijgen eveneens hun moment in de schijnwerpers, met tien films waarin zombies, ondoden of andere onmenselijke wezens het tegen ons opnemen. Denk aan World War Z en I Am Legend, waar een menselijke samenleving wordt bedreigd door horden ondoden. Hoewel deze films soms worden beschouwd als actie of thriller, hebben ze genoeg griezelmomenten om de liefhebbers van monsters een hartverzakking te bezorgen.
En dan zijn er nog de aliens. Ze vallen ons zelden zomaar vriendelijk binnen. Met zeven films waarin deze extra-terrestrials een bloeddorstige kant laten zien, hebben ze zich in de afgelopen decennia bewezen als volwaardige horrorslechteriken. De A Quiet Place-films toonden op succesvolle wijze dat buitenaardse wezens prima in staat zijn om mensen het leven zuur te maken, vooral als ze ongezien (en vooral ongehoord) moeten blijven.
Jordan Peele's Get Out staat als enige film in de 'cult' categorie. Het verhaal draait niet om geesten, aliens of monsters, maar om een diepere, angstaanjagende menselijke kwaadaardigheid die geen bovennatuurlijke krachten nodig heeft om huiveringwekkend te zijn. Het toont dat horror niet altijd gaat om wat we niet begrijpen, maar juist ook over wat ons bekend en al te menselijk is.
De analyse van de afgelopen 25 jaar laat zien dat horrorfilms meer zijn dan simpele schrikmomenten – ze weerspiegelen onze diepgewortelde angsten voor het onbekende en het bovennatuurlijke, maar ook voor ons eigen vermogen tot kwaad. Dus, of je nu griezelt bij de gedachte aan demonen, krampachtig je adem inhoudt bij buitenaardse wezens, of de volgende Conjuring alvast in je kalender zet, één ding is zeker: we blijven ons massaal naar de bioscoop haasten om te zien waar we ons het meest bang voor kunnen maken.
