Met een gemiddelde levensverwachting van ruim 83 jaar heeft Spanje een van de hoogste leeftijden in Europa en zelfs wereldwijd. Interessant genoeg zijn andere Zuid-Europese landen zoals Italië, Griekenland en Portugal ook koplopers in levensverwachting. Terwijl deze landen veel overeenkomsten delen, zoals het Mediterraanse dieet en sterke gemeenschapsstructuren, komt Spanje toch vaak als winnaar uit de bus. Wat maakt Spanje dan uniek?
.png)
Onderzoek wijst uit dat het Mediterraanse dieet—rijk aan olijfolie, vis, groenten, peulvruchten, en noten—de kans op hart- en vaatziekten aanzienlijk verlaagt. Een veelgeciteerde studie uit de "New England Journal of Medicine" bevestigt dat het Mediterraanse dieet het risico op hartfalen met maar liefst 30% kan verlagen. Olijfolie, een hoeksteen van dit dieet, bevat antioxidanten en enkelvoudig onverzadigde vetzuren die ontstekingen helpen verminderen en de algehele gezondheid ondersteunen.
Hoewel Griekenland en Italië ook sterk profiteren van deze voedingstradities, wordt Spanje vaak gezien als een schoolvoorbeeld van het Mediterraanse dieet. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Italië, waar pasta een prominente rol speelt, ligt de focus in Spanje meer op verse groenten, vis, en peulvruchten. Het verschil lijkt klein, maar uit een studie van de Universiteit van Navarra blijkt dat Spanjaarden over het algemeen minder bewerkte koolhydraten consumeren en meer vezelrijke producten eten, wat mogelijk bijdraagt aan hun langere levensduur.
Naast hun dieet speelt de sociale cohesie een grote rol in de gezondheid en het welzijn van Spanjaarden. De Spaanse cultuur hecht veel waarde aan familiebanden en gemeenschapszin, wat volgens de Wereldgezondheidsorganisatie een significante invloed heeft op levensverwachting. Studies hebben aangetoond dat sterke sociale banden stress verlagen en eenzaamheid—een van de grootste gezondheidsrisico's in de moderne wereld—voorkomen. Uit een studie van Harvard blijkt dat mensen met sterke sociale banden tot 50% meer kans hebben om langer te leven.
Spanjaarden brengen veel tijd door met familie en vrienden. Het fenomeen van de "sobremesa" (het ontspannen natafelen na de maaltijd) is een voorbeeld van deze sociale instelling. In vergelijking met andere Europese landen, waar men vaak na een uur eten weer vertrekt, nemen Spanjaarden regelmatig de tijd om verbinding te maken met hun naasten. Het bouwen en onderhouden van deze relaties zorgt voor emotionele ondersteuning en kan stress verlichten, wat essentieel is voor een lang en gezond leven.
Spanje heeft een goed functionerend en toegankelijk publiek gezondheidssysteem dat grotendeels gratis is voor burgers. Volgens de "Euro Health Consumer Index" staat Spanje in de top van Europa op het gebied van toegankelijkheid en kwaliteit van zorg. Voor een land met een relatief lager BBP dan landen zoals Duitsland en Frankrijk, investeert Spanje opmerkelijk veel in gezondheidszorg, wat zich vertaalt naar een hogere levensverwachting.
Naast uitstekende gezondheidszorg heeft Spanje ook een lage prevalentie van obesitas vergeleken met andere Europese landen. Volgens het "European Health Interview Survey" heeft slechts ongeveer 16% van de Spaanse bevolking obesitas, in tegenstelling tot 23% in het Verenigd Koninkrijk. Deze lagere obesitasgraad vermindert het risico op ziektes zoals diabetes en hoge bloeddruk, die de levensduur aanzienlijk kunnen verkorten.
Spanjaarden leiden over het algemeen een actieve levensstijl en wandelen regelmatig. In steden zoals Madrid en Barcelona is wandelen vaak de primaire manier van vervoer, wat dagelijks meer lichaamsbeweging mogelijk maakt. Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie toont aan dat zelfs een halfuur dagelijkse beweging het risico op vroege sterfte met 20-30% verlaagt. Het Spaanse klimaat, met veel zonuren per jaar, bevordert een levensstijl die buitenactiviteiten en beweging stimuleert.
Een ander kenmerk van de Spaanse levensstijl is de balans tussen werk en ontspanning. De traditionele siësta, hoewel minder gebruikelijk dan vroeger, is nog steeds een symbool van de Spaanse waardering voor rust en herstel. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat korte dutjes de alertheid kunnen vergroten en het stressniveau verlagen, factoren die de algehele gezondheid ten goede komen.
Hoewel Spanje bekendstaat om wijn en de gezellige tapasavonden, consumptie van alcohol gebeurt vaak gematigder en in sociale settings, wat risicovol drinken vermindert. Studies laten zien dat matige alcoholconsumptie in het kader van het Mediterraanse dieet—zoals een glas wijn tijdens de maaltijd—een beschermend effect kan hebben op het hart. Roken komt ook steeds minder voor; Spanje heeft de afgelopen jaren veel succes geboekt met anti-tabaksmaatregelen, en het aantal rokers is gedaald. Hierdoor is het risico op ziekten zoals kanker en ademhalingsproblemen verminderd.
De combinatie van een voedzaam dieet, een sociaal ondersteunende omgeving, een toegankelijk gezondheidssysteem, en een levensstijl gericht op balans en beweging vormt het geheim van de Spaanse levensverwachting. Het is niet zozeer een enkel aspect, maar eerder het samenkomen van meerdere factoren die Spanje naar de top hebben gebracht op het gebied van levensduur en gezondheid. Het resultaat is een land waar mensen langer leven én van een betere kwaliteit van leven genieten—een model dat, met zijn nuances, navolging verdient binnen en buiten Europa.
*
Dit artikel is geschreven en gepland voordat de recente tragische gebeurtenissen plaatsvonden. Onze gedachten gaan uit naar iedereen die getroffen is, en we leven oprecht mee met hen die door deze moeilijke tijd gaan. We zijn ons bewust van de veranderde omstandigheden en zullen ons best doen om onze inhoud met respect en zorg bij te werken waar dat nodig is. Dank voor uw begrip.
