“Ik wilde vastleggen hoe mensen oud worden in verschillende gebieden van Peru,” zegt de Peruaanse fotograaf Alex Kornhuber. Jarenlang bezocht hij ouderen in de Peruaanse jungle, het Andesgebergte en aan de kust. Hij ontdekte grote verschillen in hoe mensen omgaan met ouder worden en de uitdagingen die ze tegenkomen. Proudies sprak met deze gepassioneerde man, die door zijn jarenlange fascinatie een unieke inkijk kreeg in het leven in een land dat rijk is aan natuurlijke schoonheid en uiterste contrasten.
.png)
Afbeeldingen van een interview met Alex Kornhuber
Op het Peruaanse platteland - of het nu in de jungle, hoog in de Andes of aan de kust is -zijn de levensomstandigheden vaak zwaar,” zegt Alex. Armoede, gebrek aan toegang tot onderwijs, goede gezondheidszorg en andere basisvoorzieningen zijn vaak afwezig. Ondanks deze uitdagingen zag hij duidelijk de invloed op hoe mensen ouder worden, de verschillen in hun levenswijze, hun relatie met de natuur en hun opvattingen over ouder worden.
Alex Kornhuber's leven veranderde enorm toen hij in 2018 een onderzoeks/ studiebeurs (fellowship) kreeg van het Global Brain Health Institute (GBHI). Het doel van het GBHI is het samenbrengen van mensen uit diverse disciplines om nieuwe benaderingen van hersengezondheid over de wereld te ontwikkelen. Hij werd aangenomen als fotograaf om samen met andere wetenschappers in beeld te brengen hoe ouder worden in Peru er in verschillende gebieden uitzag. Alex: “Het is fantastisch om onderdeel te zijn van een wereldwijde groep mensen die uit verschillende disciplines en landen komen en om zo bij te dragen aan een positieve verandering.”
Een van de eerste dingen die Alex opviel, was de razendsnelle invloed van mondialisering op de verschillende gebieden. “Vooral aan de kust en in de jungle is junkfood een probleem geworden,” vertelt Alex. “De introductie van producten zoals Coca-Cola en gefrituurde voeding, zonder adequate informatie over de gezondheidsrisico’s, heeft een enorme impact.” In gebieden zoals de jungle, waar voedsel niet altijd gemakkelijk beschikbaar is en mensen vroeger afhankelijk waren van activiteiten zoals visvangst, is veel van deze traditionele voeding vervangen door junkfood. Neem daarbij problemen zoals gebrek aan onderwijs en goede gezondheidszorg, en je kunt de gevolgen voor de gezondheid en levenskwaliteit gemakkelijk begrijpen. Hij geeft het voorbeeld van een “Medicine man” in de jungle, die nu een winkeltje heeft met junk food. “Waar deze samenleving voorheen zes uur met de kano moest reizen naar een stad, is er nu een weg aangelegd en zijn ze er binnen een uur. Dit is goed, maar heeft ervoor gezorgd dat er veel ongezonde producten worden verkocht in hun gemeenschappen,” legt Alex uit. “Ziektes zoals diabetes en alzheimer zijn explosief gestegen.”
Wanneer Alex over het Andesgebergte vertelt, is zijn passie voor het gebied duidelijk zichtbaar. Hij beschrijft het in het Engels met het woord “awe”, een gevoel van extreme bewondering. “Er zijn plekken in Peru die zo adembenemend mooi zijn,” zegt hij en legt uit hoe hij gelooft dat dit het proces van ouder worden ten goede komt: “Het gevoel van iets geweldigs zien is goed voor onze hersenen. De besneeuwde toppen van het gebergte, de diepe valleien en de vlinders.” Hij geeft het voorbeeld van een oudere uit een dorp in het Andesgebergte: “Ze leunt op haar stok en weet precies wat er achter iedere berg ligt, welke rivier door de vallei stroomt, en kan zich volledig inbeelden welk leven zich afspeelt in het diverse landschap om haar heen.”
“Eigenlijk zouden we nooit met pensioen moeten gaan,” zegt Alex. Hij zag het verschil tussen mensen die met pensioen gingen in de verschillende gebieden in
Peru. In de jungle en aan de kust werden oudere mensen voor de televisie gezet en er was vaak geen taak meer voor ze, vooral met de komst van voedsel uit de stad en het wegvallen van de traditionele manier van visserij. Hij en andere onderzoekers zagen hoe dementie daarbij op de hoek kwam kijken.
Maar ook zag hij inspirerende voorbeelden, wederom vooral in de bergen. “In de bergen is meer voedsel te verkrijgen en werken de mensen op het platteland en in de weverij. De kennis die ouderen hebben over de seizoenen, het weer, de inheemse planten en ook van traditionele ambachten, is essentieel in deze gemeenschappen.” Hij legt uit dat de rol van ouderen in deze gemeenschappen van groot belang is, dat ze vaak actief blijven en grote waarden van respect ontvangen. “Oudere mensen in de Andesgebergte kunnen bij ieder huis aankloppen, en ze zullen met veel liefde ontvangen worden,” zegt Alex. Zijn team van onderzoekers zag hoe het werk van weven in de gemeenschap veel verschillende gezondheidsvoordelen bracht: “Weven is een enorm complexe bezigheid, je bent steeds aan het tellen, rekenen en je hersenen zijn super actief. Dit is goed voor de gezondheid van je hersenen,” zegt Alex, die samen met een neuroloog de Peruaanse gemeenschap bezocht. “Plus, de oudere generatie leert de jongeren generatie de technieken die al generaties worden gebruikt, ook dat heeft een positief effect op de gehele gemeenschap en het ouder worden.”
Peru kent veel uitdagingen, zoals problemen in de gezondheidszorg, het onderwijssysteem, ongelijkheid en politieke corruptie. Alex vertelt zijn eigen emoties van boosheid, verdriet en soms wanhoop om als fotograaf de zware omstandigheden van (oudere) mensen in Peru te zien. Een verhaal dat hem diep raakte, is dat van Enedina (67). Ze groeide op in de bergen en werd als kind door haar ouders weggegeven aan een landheer, die haar in een donkere kamer plaatste en haar opdroeg de zorg voor de dieren op zich te nemen. Op vijftienjarige leeftijd ontsnapte ze en trouwde uit nood met een oudere man die vaak weg was en alleen terugkwam om haar zwanger te maken. Enedina kreeg negen kinderen, van wie er twee overleden zijn. Uiteindelijk hielp een van haar zonen haar naar Lima te verhuizen, waar ze nu in een van de drukste en meest vervuilde wijken woont. Verdrietig vertelt Alex hoe ze nog steeds kilo’s knoflook schilt voor 2 dollar per dag, vaak met een bot mes. “Ik probeer te helpen waar ik kan,” zegt hij. “We geven gemeenschapskeukens nieuwe pannen en materialen, en zorgen dat mensen als Enedina goede messen hebben. Ook schakel ik mijn netwerk in en neem bijvoorbeeld een arts mee naar de gemeenschappen die ik bezoek.”
Het onderzoek van de GBHI en Alex Kornhuber toont de diverse en vaak moeilijke omstandigheden van ouder worden in Peru, van de Amazone en het Andes gebergte tot de kustgebieden. Ondanks de schoonheid en de natuurlijke rijkdom van Peru, horen we ook de gevolgen van mondialisering, het gebrek aan basisvoorzieningen en de uitdagingen van corruptie, armoede en ongelijkheid die grote invloed hebben op de levensomstandigheden van zowel jong als oud. Toch zijn er inspirerende voorbeelden, vooral in de Andes, waar ouderen actief blijven en diep respect ontvangen voor hun kennis, levenservaring en vaardigheden. Alex' werk laat zien dat directe hulp nodig is, zoals het verbeteren van de omstandigheden van mensen zoals Enedina, maar het benadrukt ook de belangrijke rol die ouderen spelen in hun gemeenschappen en de veerkracht van de Peruaanse bevolking.
