De naam Magdalena Abakanowicz zegt u misschien niet meteen iets, maar haar werk zal u niet snel vergeten. Monumentaal, aards, rauw én verfijnd – de Poolse kunstenaar (1930–2017) wist als geen ander de kwetsbaarheid en kracht van de mens te vangen in indrukwekkende sculpturen en installaties. Dit voorjaar presenteert Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch, samen met het TextielMuseum en het Provinciehuis Noord-Brabant, een unieke overzichtstentoonstelling: Human Nature.
.png)
De Poolse kunstenaar Magdalena Abakanowicz (1930–2017) wordt wereldwijd beschouwd als een van de meest invloedrijke kunstenaars van de 20e eeuw. Ze was een vrouw die haar tijd ver vooruit was — visionair, compromisloos en intuïtief verbonden met de tijdgeest én met de natuur. Dit voorjaar staat haar indrukwekkende werk centraal in de grote overzichtstentoonstelling Human Nature, te zien in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch.
Abakanowicz groeide op in Polen, in een aristocratisch gezin dat alles verloor tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als jong meisje maakte ze de Duitse bezetting mee; later volgde het communistische regime dat het dagelijks leven tekende met controle, angst en censuur. Deze ervaringen lieten diepe sporen na en zouden haar kunstenaarschap blijvend beïnvloeden.
Ze wist al vroeg dat ze kunstenaar wilde worden, maar haar opleiding aan de kunstacademie in Warschau verliep moeizaam. Abstractie werd toen nog als ‘verdacht’ gezien in het Sovjetblok. Toch koos ze haar eigen weg. Ze weigerde zich te conformeren aan de opgelegde ideologieën en vond in textiel een eigen, vrij en autonoom artistiek domein.
Wat haar werkelijk revolutionair maakte, was haar manier van werken met textiel. Ze transformeerde eenvoudige materialen – zoals jute, touw, sisal en paardenhaar – tot monumentale sculpturen. Haar zogeheten ‘Abakans’ – enorme, hangende vormen die tussen wandtapijt en ruimtelijke sculptuur in hangen – veroorzaakten internationaal sensatie. Niet alleen omdat ze vernieuwend waren, maar ook omdat ze diepe menselijke emoties opriepen: oergevoelens van verbondenheid, van lichamelijkheid, van verlies en kracht
Vanaf 18 april in Het Noordbrabants Museum: een monumentale tentoonstelling die raakt aan de kern van mens-zijn.
Een passende titel, want het oeuvre van Abakanowicz gaat over de essentie van het menselijk bestaan — over massa en individu, over lichaam en geest, over verbondenheid met de natuur én de spanning tussen mens en samenleving. Thema’s die vandaag de dag nog net zo actueel zijn als in de periode waarin ze werkte: de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, het communistische regime in Oost-Europa, en de opkomende milieubeweging.
Wat Abakanowicz onderscheidt, is haar innovatieve gebruik van textiel als artistiek medium. In de jaren zestig brak ze internationaal door met haar zogenaamde ‘Abakans’ — enorme, organische textiele sculpturen, vaak hangend in de ruimte als abstracte lichamen. Daarmee blies ze het traditionele idee van wandtapijten volledig omver. Textiel werd geen decoratie meer, maar een krachtige vorm van expressie.
Ze gebruikte grove, natuurlijke materialen zoals sisal en jute – ruwe vezels die een diepe fysieke en symbolische lading kregen. Haar werk lijkt soms uit de aarde zelf op te rijzen: rauw, robuust, maar tegelijkertijd met een haast meditatieve schoonheid.
Misschien het meest bekend zijn haar groepen mensfiguren zonder hoofd of gezicht — lange rijen van anonieme lichamen, als stille getuigen van oorlog, onderdrukking en collectieve ervaringen. Het roept vragen op: Wie zijn wij als individu in een massa? Hoe behouden we onze eigen identiteit in een wereld vol systemen, normen en verwachtingen?
Tegelijkertijd is haar werk allesbehalve cynisch. Abakanowicz zocht ook juist naar verbondenheid, naar balans. In 1971 was ze aanwezig bij een bijeenkomst van de Club van Rome, waar ze hoorde over de dreigende klimaatcrisis. Het raakte haar diep. De maanlanding en de dreiging van de atoombom maakten haar bewust van de kwetsbaarheid van onze planeet. Vanaf dat moment ging ze ook de relatie tussen mens en natuur steeds meer verkennen in haar kunst.
De tentoonstelling Human Nature is verspreid over drie locaties in Brabant, maar het hart ervan ligt in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch. Hier ervaart u haar monumentale installaties van dichtbij — omringd door sculpturen die spreken zonder woorden, die iets in beweging zetten bij de toeschouwer.
Een mooie kans om kennis te maken met een buitengewone vrouw en haar visie op wat het betekent om mens te zijn — in een wereld die voortdurend verandert, maar waar onze behoefte aan betekenis, verbondenheid en schoonheid altijd blijft.
Human Nature – Magdalena Abakanowicz
🗓 18 april t/m 24 augustus 2025
📍 Het Noordbrabants Museum, ’s-Hertogenbosch
Kijk voor meer informatie en tickets op: www.hetnoordbrabantsmuseum.nl
