Voor de rubriek "Langs de galerie" ging de Proudies-redactie langs bij Willem de Winter, een gepassioneerde kunsthandelaar en expert bekend van "Tussen Kunst & Kitsch." Zijn carrière in de kunstwereld begon bij Sotheby's, waar hij zich ontwikkelde tot veilingmeester en taxateur. In 1999 nam hij de historische kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co over. Zijn werk, dat variëert van het restaureren tot het verkopen van kunstwerken, wordt gedreven door een diepe bewondering voor kunst en een eindeloos geduld. Tijdens ons gesprek deelde hij zijn ervaringen en inzichten in dit fascinerende vak.
.png)
“Dat is gegroeid, moet ik zeggen. Mijn belangstelling voor kunst begon al op de lagere school. Na de middelbare school ben ik eerst twaalf jaar gaan werken bij een groot internationaal veilinghuis, Sotheby’s. Hier ben ik expert en veilingmeester geworden. Ik kwam daar in vaste dienst in 1980. In 1983 deed ik mijn examen voor taxateur. Toen ben ik door de arrondissementsrechtbank in Haarlem benoemd tot makelaar en beëdigd taxateur in kunst, antiek en inboedelgoederen. Je hebt natuurlijk makelaars in tabak, effecten en huizen, maar ik ben dus een makelaar in kunst!
Sinds 1992 ben ik voor mezelf begonnen en eigenaar geworden van E.J. Wisselingh en Co. Sindsdien ben ik fulltime kunsthandelaar. In deze rol doe je eigenlijk twee dingen: schilderijen verkopen die aan jou voor verkoop worden toevertrouwd door particuliere verkopers, of je koopt zelf werken in.
Mijn hele leven, al zolang ik mij kan herinneren, staat in het teken van de kunst. Dat komt doordat ik een eindeloze bewondering en verwondering heb voor wat kunstenaars hebben gemaakt. Wat ik iedere dag doe, voelt dan ook niet als werken. Ik doe wat ik het liefste doe: bezig zijn met kunst. Het is mijn lot om de kunst weer los te laten en te verkopen; anders kan ik niet bestaan. Vervolgens komt het in handen van mensen die er op hun beurt weer veel plezier aan beleven.
Het is ook goed om te weten dat schilderijen vaak nog niet klaar zijn voor de verkoop. Ze moeten nog worden schoongemaakt, gerestaureerd, er moet een nieuwe lijst omheen of een nieuwe passe-partout. Uiteindelijk geeft mij dat een goed gevoel! Want als het werk weer mooi bij mensen aan de muur komt te hangen, heb je het behouden en gaat het weer generaties mee. Laat ik zeggen: mijn vak geeft mij dus enorm veel voldoening!"
“Ik doe wat ik het liefste doe: bezig zijn met kunst.”
“Wat veel mensen niet weten is dat je als kunsthandelaar veel geduld moet hebben. Stel ik weet dat ergens een mooi schilderij hangt, maar je weet niet wanneer mensen het weg willen doen. Misschien komt het twintig jaar na je eerste taxatie weer op je pad! Het heeft ook geen enkele zin om die mensen een reminder te sturen. Dat wordt eerder als negatief ervaren. Ja, je moet in mijn vak veel geduld hebben.
Ook het opbouwen van een klantenkring is helemaal niet zo eenvoudig. Bij mij is dat organisch gegroeid. Zo heb ik bij Sotheby’s veel mensen ontmoet en daarna veel taxaties verricht bij verzamelaars. Naast een grote klantenkring is het ook handig om een netwerk van goede collega’s te hebben, die je vervolgens om advies kan vragen. Gisteren bijvoorbeeld, vertelde een klant dat ze schilderijen wilde afstoten, maar ze had ook twee grote schotels uit China. Ik kan zelf zien hoe oud ze zijn, maar ik weet bijvoorbeeld niet precies hoeveel ze waard zijn. Als het om iets specifieks gaat, heb ik soms het advies en de expertise van een collega nodig.
Naast collega’s werk ik voornamelijk samen met mijn vrouw. Zij is geen taxateur, maar wel erg bedreven. Zij ziet natuurlijk veel en pikt ook alles op! Naast mijn vrouw zit ook mijn dochter in het bedrijf. Het is wel mooi als we dan met z’n drieën op een beurs staan.
Een ander bijzonder aspect aan mijn werk als kunsthandelaar is dat ik sinds 2007 bij Tussen Kunst & Kitsch zit. Van televisiekijkers krijg ik heel veel leuke reacties en ik vind het ook heel leuk om onderdeel te zijn van het programma, want mensen associëren mij met iets positiefs. Dat geeft mij ook een voordeel op bijvoorbeeld een kunstbeurs zoals de PAN. Als mensen iets moois zien, krijg ik vaak snel het vertrouwen omdat ze mij al ‘kennen’. Zowel voor kopers als verkopers is het van belang om dat vertrouwen te hebben. Tegelijk vangen hoge bomen veel wind. Je reputatie is natuurlijk enorm belangrijk in dit vak. Ik dien de reputatie van de kunsthandel die ik heb overgenomen, E.J. van Wisselingh en Co, natuurlijk ook te beschermen. Deze kunsthandel werd al in 1838 opgericht. Stel je voor, dat is hetzelfde jaar waarin Artis open ging. Zo oud is het al!”
“Van Wisselingh & Co zat op het Rokin en ik werkte destijds bij Sotheby’s, dat eveneens op het Rokin zat. De vorige eigenaar van de kunsthandel, Nico de Jong, overleed in 1994. Toen kreeg ik van zijn weduwe de opdracht om de nalatenschap te taxeren. Dat resulteerde erin dat ik haar een aantal jaar heb geassisteerd bij de voortzetting van het bedrijf. Toen zij stopte met het bedrijf, kon ik het overnemen.
Collega’s zeggen nog steeds weleens: ‘Goh Willem, wel slim dat je dat overgenomen hebt.’ Maar ik was gewoon op het juiste moment op de juiste plek. Het overnemen van een kunsthandel moet je natuurlijk gegund zijn, maar je moet het ergens ook waard zijn. Uiteindelijk werd ik op 1 juli 1999 eigenaar van de historische kunsthandel, en opende er op 2 juli 1999 een tentoonstelling in het Rijksmuseum over E.J. Wisselingh & Co. Dat maakte het tot een soort historisch moment en was geweldig leuk!”
“Ja, je moet in mijn vak veel geduld hebben.”
“Nou kijk, als specialist heb je wel dromen. Eén van mijn dromen was dat ik ooit een Mondriaan zou ontdekken. En dat is gelukt! Ik ontdekte er eentje bij Tussen Kunst en Kitsch en een ander werk bij een taxatie in Zandvoort. In Zandvoort kom eigenlijk ik nooit, misschien alleen om pootje te baden, haha. In 2018 was ik er voor een taxatie en ontdekte ik een Mondriaan! Het zijn allebei vroege schilderijen; toen hij nog figuratief werkte. Mondriaan is zo’n bijzondere kunstenaar met een unieke levensloop. Er zijn maar weinig Nederlandse kunstenaars die zo’n status bereiken.
Een andere bijzondere herinnering was een taxatie hier in de buurt, in Haarlem. In die boedel bevonden zich drie werken van Odilon Redon. Eén daarvan was een groot pastel. Dat werk heb ik voor die familie mogen verkopen. Het was zoveel waard dat ze het niet konden verdelen. Dat ene werk was wel een paar ton waard!
Vorig jaar heb ik nog een bloemstuk van Kees van Dongen verkocht. Dat blijft toch wel bijzonder, zeker in het geval van erfenissen. De smaak van vader en moeder is niet altijd de smaak van de kinderen. En dan hangt een kunstwerk opeens op de PAN, haha!
“De smaak van vader en moeder is niet altijd de smaak van de kinderen. En dan hangt een kunstwerk opeens op de PAN, haha!”
“Ik heb verschillende adviezen. Als je kunst gaat verzamelen, is het mijn ervaring dat de meeste mensen die er weinig verstand van hebben, vooral naar de signatuur kijken. Helaas weten vervalsers dat ook, waardoor de signatuur vaak betrouwbaar lijkt. De meeste mensen kunnen het gehele schilderij niet goed beoordelen en focussen daarom op de signatuur.
Mensen die kunst kopen, moeten zich realiseren dat ze er geen verstand van hebben. Ik adviseer altijd om een specialist te raadplegen. Helaas kom ik vaak mensen tegen die al een werk hebben gekocht en bij mij komen om te kijken of het echt is. Dan moet ik ze soms slecht nieuws geven. Dat vind ik dan heel vervelend, vooral als mensen hun vakantiegeld erin hebben gestoken. Ik zeg altijd: als je nog in sprookjes gelooft, koop dan een sprookjesboek en geen kunst.
Het is ook goed om te weten dat er veel kleinere veilinghuizen zijn die werk verkopen met klinkende namen eronder. Maar dat klopt vaak niet! Ze zijn meestal vals. Stel, je hebt een Karel Appel voor een paar honderd euro gekocht, dan kan dat natuurlijk niet echt zijn. Je hebt dat gelukje niet gehad, je bent te naïef geweest. De meeste succesvolle kunstenaars worden al tijdens hun leven nagemaakt. Vervalsers willen dan al meeliften op het succes. Daarom vind ik het ook goed dat iedere kunsthandelaar persoonlijk aansprakelijk is voor datgene dat hij verkoopt.”
“Ik zeg altijd: als je nog in sprookjes gelooft, koop dan een sprookjesboek en geen kunst.”
“Dan moet ik onmiddellijk teruggaan naar het eerste schilderijtje dat ik ooit heb gekocht. Het is wellicht niet het mooiste, maar wel het dierbaarste. Ik heb een diepe bewondering voor Gerrit Willem Dijsselhof. Hij was een vissenschilder en schilderde destijds veel in Artis, in het grootste en meest moderne aquarium van Europa. Toen was dat een wereldwonder en super nieuw in 1882!”
“Ik ben al in de 60 en ik kan dit vak heel lang blijven doen. Over 20 jaar ben ik 84 en ben ik ongetwijfeld nog bezig, en waarom niet? Ik ben helemaal niet van plan om te stoppen! Dit is wat ik het liefste doe, en kunst is oneindig.
Wat mij betreft is de rode draad door de mensheid onze creativiteit. Wij zijn in staat iets te maken wat nog nooit eerder gedaan is. Die creativiteit heeft ons naar de maan gebracht, maar ik geloof er ook in dat de mens met creativiteit het stikstofprobleem oplost! Ik heb een eindeloze verwondering voor wat kunstenaars maken. Net als je denkt dat alles al uitgevonden is, is het einde nog lang niet in zicht.
Ook de handel houdt nooit op. Kijk naar veilingrecords, die zijn hoger dan ooit. De miljoenen die voor Picasso’s worden betaald, blijven ook groeien. De smaak en mode kunnen veranderen, maar kunstenaars blijven bestaan en kunsthandelaars daarmee ook.”
“Ik ben helemaal niet van plan om te stoppen! Dit is wat ik het liefste doe, en kunst is oneindig.”
“Ik heb zelf het initiatief genomen voor een Anton Heyboer tentoonstelling in Museum JAN in Amstelveen. De tentoonstelling heet Anton Heyboer - Levenskunstenaar en opent op 22 juni. In november doen we met E.J. van Wisselingh & Co weer mee aan de PAN in Amsterdam, dat is een top kunstbeurs om te bezoeken.
