Het was 1948 toen Ton A.J. Rapp von Harenberg geboren werd in Surabaya, destijds Nederlands-Indië. Hier groeide hij op in een Nederlandse compound. Met nostalgie blikt hij terug op de eerste tien jaar van zijn leven in Indonesië, waar het buitenspelen te midden van een groene omgeving en suikerrietplantages een levenslange liefde voor buitenactiviteiten en de natuur heeft aangewakkerd. Na een succesvolle carrière als coach en trainer in het MKB, onderwijsinstellingen, diverse ziekenhuizen en voor particulieren en gezinnen, heeft Ton zijn pensioenjaren omgevormd tot een periode van bevlogen activiteiten. Zijn missie: Nederlanders bekendmaken met de minder bekende kant van de koloniale geschiedenis.
.png)
bron afbeelding: OBA
De Gouden Eeuw, zo wordt de koloniale periode in Nederland vaak omschreven. Toch had de rijkdom een keerzijde, een verhaal dat volgens Ton nog te weinig verteld wordt. Zijn ouders hebben beiden in het Jappenkamp gezeten, maar daar werd vroeger nooit over gepraat. Hij wilde later meer leren over de koloniale geschiedenis. Ton: “De grachtengordel is gebouwd met het goud van het kolonialisme." In Nederland wordt een zeer eenzijdig beeld verteld, het gaat over de rijkdom van Nederland, maar niet over de keerzijde. Hij wil dit verhaal vertellen.
Ton’s leven werd op tienjarige leeftijd plotseling omgegooid. Een onverwachte aankondiging dwong Ton en zijn gezin om zich klaar te maken voor een gedwongen vertrek. De Nederlandse compound werd achtergelaten, en ze begaven zich op een reis naar het onbekende. De overtocht naar Nederland. Ze kwamen terecht in Helmond, Noord-Brabant. Dit markeerde een abrupte overgang van zijn vertrouwde omgeving naar het naoorlogse Nederland. De ontvangst in Helmond werd gekenmerkt door onbegrip en de uitdagingen. De lokale mensen en gebruiken waren vreemd, en Ton werd geconfronteerd met vragen als "Wah, keumde gij hier doen? Woarum zijt de gij niet zo wit als wij?”
Ondanks de stroeve overgangsperiode voelt Ton zich vandaag de dag een echte Brabander, weliswaar woonachtig in Amsterdam. Zijn levensverhaal heeft niet alleen de grondslag gelegd voor zijn diepe verbondenheid met zijn jeugd, maar ook voor zijn latere inzet om een meer genuanceerd verhaal te vertellen over de koloniale periode in Indonesië. In zijn pensioentijd heeft Ton deze missie omarmd door zijn energie te stoppen in het schrijven van het theaterstuk "Merdeka dan Bersiap". Dit stuk werpt niet alleen licht op zijn persoonlijke ervaringen, maar ook op die van velen in deze turbulente periode van de geschiedenis. Het is een werk dat zijn persoonlijke reis weerspiegelt en tegelijkertijd een bredere discussie op gang wil brengen over de complexiteit van die tijd.
“In dit hoofdstuk van mijn leven [pensioen] onderneem ik allerlei zaken waar ik voorheen om diverse redenen niet aan toe kwam,” zegt Ton. Zo is hij naast het theaterstuk ook bezig met het schrijven van een boek, "De Geur van Trassi", dat hem naar Keratons -paleizen van de Javaanse hogere adel- in Solo en Yogyakarta zal leiden. Hij is namelijk uitgenodigd voor een speciale reis naar deze plekken waar hij een bezoek gaat brengen aan de Keratons. Dit boek, geworteld in de geschiedenis van Java, belooft een reis te worden door eeuwenoude gewoonten, mythen en legenden die verborgen liggen in de Keratons. Hij laat in zijn boek de verschillende religies en tradities van Indonesië zien. Het is een bewijs van Ton's vastberadenheid om zijn ervaringen en kennis te delen met een breder publiek.
Maar Ton beperkt zijn missie niet tot de artistieke wereld alleen. Voor de Stichting ‘Koloniale Sporen in mijn Buurt’ geeft hij gastlessen aan scholen. Zijn lessen gaan verder dan de normale leerstof en bieden een verhaal dat de koloniale geschiedenis belicht. Hij neemt de studenten mee op reis door te vertellen dat hij als jongetje van tien stiekem naar het dek van de boot ontsnapte om de dolfijnen te kunnen bekijken, maar ook om de keerzijde van het kolonialisme te leren.
Het lijkt erop dat Ton, in zijn pensioentijd, een nieuwe invulling heeft gevonden. Zijn energieke inzet voor zijn missie om een beter en completer begrip van de geschiedenis te bevorderen, getuigt van een diepe passie en toewijding. Zijn creativiteit en betrokkenheid bij verschillende projecten illustreren hoe een leven na pensionering niet alleen rust en ontspanning hoeft te betekenen, maar ook een periode kan zijn van activisme, creativiteit en het najagen van lang gekoesterde dromen. Ton A.J. Rapp von Harenberg doet dit met zoveel passie en vastberadenheid dat hij een blijvende impact zal maken.
