Na 37 jaar met plezier aardrijkskunde docent te zijn geweest, had Jaap Kranenborg een duidelijk doel voor ogen toen hij met pensioen ging: meer schrijven. Hij ontwikkelde zich tot een romanschrijver wiens boeken door verschillende generaties worden gelezen. Zijn boeken behandelen thema's waar hij persoonlijk mee bezig is, maar hij streeft er vooral naar anderen te vermaken en misschien zelfs te inspireren. Volgens hem moet je blijven dromen en doelen stellen, juist na je pensioen.
.png)
Ik ben eigenlijk altijd al bezig geweest met schrijven, onder andere met het creëren van korte verhalen toen ik als docent op een middelbare school werkte. Hoewel het schrijven in die periode wat wisselvallig was, was mijn voornemen om na mijn pensioen weer serieus aan de slag te gaan met schrijven. Mijn laatste twee boeken richten zich op het publiek van gepensioneerden, hoewel het opmerkelijk is dat ook jongeren het interessant vinden.
Mijn nieuwste boek volgt de deelnemers van een pensioencursus op Texel, waar een van hen het initiatief neemt om vijf jaar later een reünie te organiseren. Tijdens deze reünie kijken ze terug op de eerste vijf jaar van hun pensioen en realiseren ze zich dat het leven moeilijk te plannen is. Toch lijkt een planning van belang, omdat het een richting geeft aan je leven. In je pensioenjaren word je namelijk niet meer geleefd, maar daardoor moet je meer verantwoordelijkheid voor je eigen levensinvulling nemen.
Nee, dat is niet het geval, maar ik heb mijn best gedaan om ze niet als clichés neer te zetten. De personages in het boek ondernemen allerlei verschillende dingen en hebben verschillende doelen en dromen. Een personage wil bijvoorbeeld meer vrijuit leven en minder plannen, en gaat daarom liften naar zijn vakantiebestemmingen. Natuurlijk zit er in elk verhaal iets van mijzelf.
Bij het begin van mijn pensioen heb ik verschillende dingen uitgeprobeerd, waaronder het bijwonen van een hondenshow. Ik had echt zin in mijn pensioen en wilde dingen gaan doen die ik leuk vind, maar ook nieuwe dingen ontdekken. Daarnaast ben ik een liefhebber van vogels en tel ik vogels voor wetenschappelijke instituties. Ik heb ook cursussen gevolgd in tekenen en schilderen. Ook deed ik gedurende een tijd vrijwilligerswerk als taalcoach voor statushouders.
In het begin wilde ik vooral bezig blijven en maakte ik aan het begin van de week een planning zodat ik wist wat ik ging doen. Nu is mijn benadering anders en stel ik prioriteiten aan zaken die ik echt belangrijk vind. Ik denk dat deze omslag onderdeel was van het proces. Met pensioen gaan betekent ook wennen aan een ander leven.
Nou, hij had geen keuze; hij moest met pensioen, terwijl ik die verplichting niet per se had. Ik heb ook collega's die doorgewerkt hebben tot hun zeventigste. Als je je jong wilt voelen, moet je het onderwijs in gaan, want kinderen schatten je altijd jonger in dan je daadwerkelijk bent. De drang om met pensioen te gaan is niet bij iedereen zo aanwezig.
Ik ben nooit sterk gericht geweest op succes. Mijn voornaamste doel was om een goede docent te zijn, en ik geloof dat ik daarin geslaagd ben. Ambitieus ben ik nooit geweest, omdat mijn passie vooral lag bij lesgeven en het plezier dat ik had in mijn vak. Het contact met leerlingen was voor mij ook erg waardevol. Nu begin ik succes te ervaren in mijn schrijfwerk, omdat mijn roman goed ontvangen wordt en veel gelezen wordt. Op die manier beschouw ik het als een vorm van succes.
Ik ga graag op pad en geniet daar ook echt van, bijvoorbeeld de natuur in. Als het even kan maak ik daar dus tijd voor, zowel alleen als met mijn vrouw. Ik voel mij over het algemeen gelukkig, maar ik ben ook wel een Guus Geluk, omdat ik weinig grote tegenslagen heb meegemaakt. Mijn pensioen brengt me ook veel geluk, omdat het me de vrijheid geeft om nieuwe dingen te ondernemen en mijn dagen zelf in te vullen.
Toch ervaar ik ook de pensioen paradox: aan de ene kant heb je overvloed aan tijd, maar aan de andere kant bevind je je in de eindfase van je leven. Hoe groot is die zee van vrije tijd nog? Dat weet je niet, en dat gevoel is natuurlijk vreemd en houdt me wel bezig.
Dat doet me denken aan “Plan 75”, een dystopische film waarin wordt getoond hoe mensen boven de 75 op een aangename manier euthanasie kunnen verkrijgen, omdat ze een last voor de samenleving zouden zijn. Dit wordt aangeboden op een hele prettige manier, in een mooi resort. Heel eng natuurlijk en het zegt wat over de vooroordelen die mensen over de oudere generatie kunnen hebben.
In Nederland heerst het sentiment dat ouderen vaker conservatiever stemmen en minder bezorgd zijn over bijvoorbeeld het milieu, terwijl jongeren juist langer met de gevolgen van beleid moeten leven. Ouderen stemmen daardoor tegen het belang van jongeren in, terwijl ze ook nog eens in de meerderheid zijn. Er zijn zelfs voorstellen geweest om het stemrecht van ouderen te verminderen ten gunste van jongeren, wat neerkomt op leeftijdsdiscriminatie.
(Opmerking van de redactie: Uit onderzoek van Ipsos blijkt dat juist jongeren vaak op partijen zoals FvD en SGP stemmen, waardoor het argument van jong en progressief niet altijd van toepassing is.)
Persoonlijk ervaar ik weinig leeftijdsdiscriminatie, omdat jongeren over het algemeen vriendelijk tegen mij zijn. Wel merk ik dat jongeren onderling anders met elkaar omgaan, wat begrijpelijk is, maar ik herken het omdat ik het zelf ook zo deed. Ze ervaren een grotere afstand tot ouderen dan elkaar.
Blijf dromen en stel jezelf doelen. Want als de doelen niet haalbaar zijn, heb je wel je dromen nog.
Een mooie documentaire over dat thema is “Donkeyote”, een film waarin een man, ondanks zijn ziekte, vastbesloten is om zijn droom te verwezenlijken: reizen door Amerika met zijn ezel. Ondanks de uitdagingen blijft hij vasthouden aan zijn plan. Deze man heeft daardoor op latere leeftijd, ondanks zijn ziekte, nog steeds een helder doel in zijn leven. Het benadrukt het belang van een verhaal hebben.
Nou, bijvoorbeeld “La Superba” van Ilja Leonard Pfeijffer. Het is een boek dat eigenlijk gaat over alledaagse dingen die de hoofdpersonen meemaken, terwijl het toch ook boeit. Dit heb ik zelf ook geprobeerd te doen in mijn boeken, ik vind dat een interessant uitgangspunt.
Ik zou opnieuw willen benadrukken: blijf doelen stellen en dromen, want het kan een van de mooiste fasen van je leven zijn, met minder verplichtingen. Zorg ervoor dat je er iets bijzonders van maakt. Hetzelfde advies gaf ik eigenlijk ook net voor jongeren. Blijf ook nieuwsgierig naar de mensen om je heen en zorg dat je in contact blijft met de samenleving.
Meer weten over Jaap, of zijn nieuwste boek? Zie zijn website, of bestel gelijk zijn boek in deze, of een andere boekhandel.
