Supermarkten zijn essentieel in ons dagelijks leven en vormen een onmisbaar onderdeel van de moderne samenleving, waarbij zo'n 70 procent van het dagelijkse voedsel in Nederland hier wordt gekocht. Ze hebben hierdoor een aanzienlijke invloed op leveranciers en klanten, waardoor ze duurzamere landbouwpraktijken kunnen stimuleren. Superlijst, een doorlopend onderzoeksproject, belicht de bijdrage van supermarkten zoals Albert Heijn, Aldi, Dirk, Ekoplaza, Jumbo, Lidl en Plus aan gezond, duurzaam en eerlijk eten.
.png)
De Superlijst Groen 2023, een vervolg op de editie uit 2021, analyseert duurzaamheidsinspanningen op gebieden zoals klimaatplannen, eiwittransitie, duurzame landbouw en verpakking. Het is een handige tool om supermarkten te vergelijken op hun inzet om te verduurzamen. Hierdoor kun je als consument bewustere keuzes maken en actief bijdragen aan een duurzamere voedselsysteem.
Veel supermarkten nemen hun rol in het verduurzamen van het voedselsysteem. Ze kijken naar hun huidige prestaties en stellen ambitieuze doelen voor de toekomst, hoewel concrete maatregelen in assortiment, promotie en winkelinrichting nog moeten worden geïmplementeerd. Momenteel benutten supermarkten hun invloed nog niet volledig om zowel de landbouw als het Nederlandse voedingspatroon te verduurzamen. In de ranglijst van 2023 nemen Ekoplaza, Lidl en Albert Heijn het voortouw, terwijl Plus achterblijft.
De eerste stap is gezet
Voor het eerst rapporteren alle supermarkten behalve Plus over de verhouding tussen dierlijke en plantaardige eiwitten in de verkoop van voedsel, een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de vorige Superlijst Groen. Dit is direct het resultaat van de voortdurende vraag om transparantie, geleid door Questionmark in samenwerking met Green Protein Alliance, Proveg en Natuur & Milieu. Albert Heijn, Jumbo en Lidl gaan een stapje verder door ook te rapporteren over de CO2-uitstoot in hun gehele productieketen. Albert Heijn en Lidl bieden bovendien inzicht in de herkomst, transport en teeltmethode van verkochte producten, wat cruciaal is voor supermarkten om verantwoordelijkheid te nemen bij het verduurzamen van het voedselsysteem.
Concrete maatregelen blijven beperkt
Ondanks de vooruitgang in transparantie blijven concrete maatregelen voor verduurzaming nog beperkt. Ruim 80 procent van de eiwitrijke producten in de reclamefolders is nog steeds vlees, vis of kaas. Van de kant-en-klaar-maaltijden bevat 85 procent vlees, vis of kaas, waarbij meer dan 40 procent zelfs rood vlees bevat, met de hoogste ecologische voetafdruk. Hoewel supermarkten, met name Ekoplaza, initiatieven nemen om de vanzelfsprekendheid van vlees in het voedingspatroon te verminderen, is er nog steeds werk aan de winkel.
Supermarkten kunnen meer verantwoordelijkheid nemen
Supermarkten nemen nog nauwelijks verantwoordelijkheid voor het verduurzamen van de landbouw. Vaak schuiven ze deze verantwoordelijkheid volledig af op hun klanten, waarbij sommige productcategorieën zelfs geen duurzame opties bieden. Aldi en Lidl investeren echter in projecten om schade door ontbossing door palmolieteelt in het verleden te herstellen.
Doelstellingen vaak ongeloofwaardig en zonder actieplan
Hoewel supermarkten hun rol erkennen in het bereiken van het Europese klimaatdoel netto-nul in 2050, ontbreken concrete actieplannen om dit doel te bereiken. Toezeggingen om ontbossing in de productie van soja en palmolie te stoppen, evenals beloftes uit 2019 om het gebruik van verpakkingen te verminderen, blijven ongeloofwaardig door het gebrek aan meetbare vooruitgang.
Toch is er ten opzichte van voorgaande jaren een verbetering zichtbaar, wat de trend in verduurzaming in alle sectoren kenmerkt. Het heeft tijd nodig, maar oplossingen zijn wel al in zicht. Hoe kies jij je supermarkt? En ben jij bezig met duurzaam boodschappen doen?
Over Superlijst Groen
Superlijst Groen, een initiatief van denktank Questionmark, komt tot stand in samenwerking met Milieudefensie, Mighty Earth en Natuur & Milieu. Deze tweede editie onderzoekt de vooruitgang van supermarkten op het gebied van duurzaamheid sinds de eerste editie in 2021.
Benieuwd naar het volledige rapport? Dat is hier te vinden.
