Van een warm, weelderig toevluchtsoord van inheemse planten tot een met wind geteisterde kuststrook, tuinen hebben het potentieel om ons te koesteren, te onderwijzen en te betoveren. Dit artikel laat een aantal kunstwerken van tuinen zien, uit de tentoonstelling "Garden Futures" van het Vitra Design museum in Duitsland.
.png)
Tuinen zijn vaak een rustige toevluchtsoord. Echter, ze hebben altijd veel onthuld over de houding en prioriteiten van de cultuur waarin ze zijn gecreëerd. De tentoonstelling "Garden Futures" toont een aantal unieke ruimtes die een veel bredere benadering hebben van wat tuinen kunnen zijn. Of ze nu biodiversiteit bevorderen, innovatief gebruik maken van kostbare groene ruimte om een gemeenschap te voeden en te koesteren, of inspiratie putten uit de populaire cultuur om een privé fantasiewereld te creëren, ze laten zien dat tuinen het potentieel hebben om ons te koesteren, te onderwijzen en te vermaken, terwijl ze ons verbazen met de pure schoonheid van de natuur.
De schilderachtige tuinen van het Chateau de Marqueyssac in Vézac zijn een klassiek voorbeeld van de formele westerse tuin, waarvan de stijl in Frankrijk tot in de perfectie is ontwikkeld en oorspronkelijk geïnspireerd is door de Paradijstuinen van Perzië. In de jaren 1860 begon de toenmalige eigenaar van het kasteel, Julien de Cerval, duizenden buxus bomen te planten die hij in uitgebreide, ronde vormen had gesnoeid. De bomen worden aangevuld met meer dan 6 km aan paden, belvedères, rotspartijen en watervallen.
Roberto Burle Marx was een van de grote landschapskunstenaars van de 20e eeuw. Hij is verantwoordelijk voor de modernisering van de Braziliaanse tuinontwerpen, maar heeft ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de bescherming van het regenwoud met zijn onderzoek naar inheemse flora.
Ondanks dat hij in Brazilië geboren en opgegroeid is, maakte Burle Marx voor het eerst kennis met planten uit het Amazone-regenwoud in de Botanische Tuinen in Dahlem, tijdens een anderhalf jaar durend verblijf in Berlijn in de late jaren 1920. Hij beschouwde deze ervaring vaak als een "ontwaking" en realiseerde zich dat de op Europees geïnspireerde tuinen in zijn thuisland vrijwel geen inheemse soorten te vinden waren. Hij maakte het zijn missie om deze anomalie te corrigeren en werd daarbij een fervent voorvechter van biodiversiteit.
In 1949 kochten hij en zijn broer Sítio Santo Antônio da Bica, een boerderij aan de rand van Rio de Janeiro, die zou uitgroeien tot een proeftuin voor zijn botanische en artistieke onderzoek. "Hij was echt geïnteresseerd in primair onderzoek naar de planten, en begrijpen in welke omgeving ze gedijen, welke plant bij welke past, hoe ze vermeerderd kunnen worden en hoe ze kunnen worden omgevormd tot deze geweldige tuin kunstwerken," zegt Viviane Stappmanns, medeauteur van het boek dat bij de tentoonstelling hoort.
Op Sítio Santo kon hij de kleurencombinaties, vormen, texturen, contrasten en perspectieven verkennen die gecreëerd konden worden met inheemse planten voordat hij ze in zijn ontwerpen integreerde. Tijdens zijn leven verzamelde en kweekte hij samen met zijn team meer dan 3.500 planten, waarvan velen hij zelf ontdekte. Zijn werk was zo belangrijk dat Sítio Roberto Burle Marx nu behouden wordt als een UNESCO Werelderfgoedlijst.
In 1986 maakte de kunstenaar en filmmaker Derek Jarman een rondreis door Zuid-Engeland om beeldmateriaal te verzamelen voor een experimentele film genaamd "The Garden". Tijdens een tussenstop in Dungeness in Kent, samen met zijn partner Keith Collins en actrice Tilda Swinton, kwam hij Prospect Cottage tegen, een kleine vissershut die te koop stond. Ondanks dat het in de schaduw stond van een kerncentrale en het hele jaar door een vijandig klimaat kende, was Jarman erdoor geboeid. Hij kocht het pand en trok erin, maar helaas werd hij in december van datzelfde jaar gediagnosticeerd met hiv.
Jarman's wens om een tuin aan te leggen na de diagnose, en op zo'n onvruchtbare grond, wordt gezien als een vastberadenheid om leven te creëren in het midden van de dood.
Het leek in eerste instantie onmogelijk. Jarman's pogingen om rozen te laten groeien in de kale, steenachtige grond mislukten jammerlijk. Maar toen begon hij te zoeken naar lokale soorten die geleerd hadden om de kustwinden en het gebrek aan regen te doorstaan. Hij ontdekte dat planten zoals zeekool, gaspeldoorn en klaprozen het daar goed deden. Deze - samen met lavendelkatoen, vingerhoedskruid, distel, siererwt en vlas - werden geteeld tussen het kiezelzand rondom het huisje, geholpen, moet worden toegegeven, door lagen compost die onder het oppervlak waren begraven. Stukken drijfhout en roestig metaal vormen een eigenzinnige sculpturale presentatie aan de achterkant van het huisje, wat bijdraagt aan het gevoel van de tuin als kunstwerk.
Bron artikel, foto’s uit: Garden Futures.
