Als duo Neerlands Hoop deed Freek de Jonge in 1968 samen met Bram Vermeulen mee aan het Cameretten Festival. Wat daarna gebeurde, kunnen we inmiddels geschiedenis noemen. Tientallen voorstellingen, televisieprogramma’s, boeken, liedjes en films volgden. En nog steeds zit Freek niet stil. Zo gaat hij weer het theater in met een theatershow. Hij peinst er niet over om te stoppen. Binnenkort wordt hij 80 jaar, maar een jaartje erbij betekent niet meer rust in de agenda van de Jonge. De rode draad in zijn gehele carrière is: de lach!
De fotograaf heet Paul Tolenaar
“Vroeger dacht ik altijd: 60 jaar, dat is heel wat. Maar dat was geen probleem. Toen kwam 70 en dat viel ook erg mee. Die 80 gaat vast ook wel lukken. Hoewel ik mijn leven lang héél gezond ben geweest, zorgt deze leeftijd wel voor allerlei ongemakken. Wanneer ik ze allemaal zou benoemen, ben ik zo een uur verder. Dan heb je meteen je artikel vol. Dat ga ik niet doen. Ik lijd er niet onder en accepteer het. Ik ga binnenkort weer het theater in met mijn nieuwe show: Vrede op aarde. Het is een zeer actueel onderwerp. Het zal gaan over de toestanden in de wereld, in ons land en in mijn hoofd. Eind van het jaar, rond de Kerstdagen, wordt het uitgezonden op de televisie. Voorlopig denk ik niet aan stoppen en ga ik nog lekker door.”
“Ik ben heel dankbaar, niet iedereen op deze wereld krijgt de kansen die ik heb gehad. Dat geluk is mij ten deel gevallen, maar ik heb ook veel en groot verdriet gehad, dat hoort bij het leven. (Jork, het pasgeboren zoontje van Freek en Hella overleed in 1974 plotseling en hun 7-jarige kleindochter Maggie stierf aan een hartkwaal, red.) We hebben het leven moeten lijden, zoals zoveel mensen dat hebben moeten doen. Je instelling moet zo zijn, dat je bent opgewassen tegen het geluk en tegen het verdriet. Ik heb mijn hele leven in dienst van mijn talent gesteld. Mijn omgeving heeft mij daartoe de kans gegeven en Hella heeft altijd achter mij gestaan. Zij zorgde dat ik met beide benen op de grond bleef staan. Het is een hele klus om je carrière en ook het daarbij horende succes in goede banen te leiden en niet hoogmoedig te worden.”
Freek lacht. “Dat heb ik mijzelf ook wel eens afgevraagd. Ik probeer iets te doen aan het onrecht in de wereld. Dit heb ik meegekregen van mijn ouders. Mijn vader was dominee en in zijn werk maakte hij veel verdriet mee en troostte hij mensen. Ik heb een grote mond en het vermogen om leuk te zijn en verhalen te vertellen. En wanneer ik nog steeds het publiek aan het lachen kan maken en ook een serieuze boodschap kan brengen, zie ik geen noodzaak om te stoppen. Het is een verslavend gevoel. Volgens Hella word ik depressief wanneer ik geen applaus zou krijgen. Ik heb ooit gezegd: ‘geef mij een harnas en ik sterf.’”
Weer die lach. “Ik zou zeggen van bijna alles. Nee, zo erg is het ook weer niet. Maar sommige dingen vind ik wel jammer. Misschien heb ik mensen onnodig gekwetst. Dat is dan vaak in de flow van het leven gebeurt. Maar het is niet zo dat ik daar heel erg mee bezig ben. Het leven laat zich niet altijd in voorwaartse richting leiden. Onderweg maak je fouten, dat is onvermijdelijk.”
“Ik probeer mijn lichaam in conditie te houden door te sporten. En ik krijg veel energie van anderen. Mijn ervaring is wanneer je energie geeft, je die ook altijd terugkrijgt.”
“Hella en ik hebben elkaar leren begrijpen en hebben samen veel lol. We zijn kritisch naar elkaar en hebben het gesprek met elkaar gaande gehouden. Wij zijn mensen die met veel verlangen vooruit blijven kijken. Hella stimuleert mij enorm. Het is eigenlijk niet iets natuurlijks: monogamie. Maar het is erg waardevol wanneer je het weet te volbrengen.”
“Veel. Ik denk dat de lezers dit herkennen. Naarmate je ouder wordt, ervaar je dat het leven een grote tragedie is. Maar tegelijkertijd ook ontroerend. Ik heb het heel erg met sporten. Wanneer een marathonloper over de finish komt, dan raakt mij dat. En kinderen kunnen mij emotioneren. Wanneer een kinderziekenhuis in Oekraïne wordt geraakt door een bom, hou ik het niet droog.”
“Kijk niet te ver vooruit, maar ook niet te ver achteruit. Het mooiste is, dat je je op het moment zelf sterk en goed voelt. En accepteer je beperkingen.”
“Het speelt zich af in de jaren zestig, een herkenbare periode voor de lezers van Proudies. Het boek geeft een prachtig beeld van dit tijdperk tussen de Cubacrisis en de eerste maanlanding. Ik bracht deze jaren door in Goes, waar mijn vader godsdienstleraar was geworden. Ik ontmoette Bram Vermeulen en we begonnen Neerlands Hoop in Bange Dagen. In het boek verbind ik de wereldproblematiek met mijn eigen verhaal. Ik schrijf vanuit mijn geheugen en vul de gaten op met mijn fantasie. Tijdens het schrijven besefte ik opeens: ik moet ophouden om over het verleden te hebben en begon te schrijven over 2023. Een bijzondere sprong. Deze artistieke vrijheid zorgt dat het een bijzonder boek is.”
“Het gedicht Wees niet bang wil ik aanbieden. Ik heb het ooit geschreven en het staat op mijn website www.freekdejonge.nl. Net zoals mijn hele oeuvre van meer dan tachtig programma’s. Iedereen kan gratis naar deze YouTube filmpjes kijken. Geniet hiervan.”
