Er zijn er nog geen bewezen strategieën om Alzheimer definitief te voorkomen. Echter, het bewijs stapelt zich op dat gezonde levensstijlgewoonten zoals een goed dieet, regelmatige lichaamsbeweging, en niet roken, een rol kunnen spelen in het verminderen van het risico op Alzheimer en andere soorten dementie. Desalniettemin is er meer onderzoek nodig voordat deze levensstijlfactoren als bewezen strategieën beschouwd kunnen worden om Alzheimer te voorkomen.
Specifiek wordt het mediterrane dieet geassocieerd met een verlaagd risico op Alzheimer en dementie. Het mediterrane dieet wordt ook in verband gebracht met verbeterde cognitie bij mensen die risico lopen op hart- en vaatziekten.
Het dieet, rijk aan fruit, groenten, peulvruchten, volle granen en vis, met olijfolie als voornaamste kookvet, is niet alleen gunstig voor de hersengezondheid, maar is ook een hartgezond dieet dat het risico op aandoeningen zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterol en type 2 diabetes vermindert. Dit zijn op hun beurt ook risicofactoren voor dementie.
Naast voeding is lichamelijke activiteit van cruciaal belang. Regelmatige lichaamsbeweging helpt niet alleen om hart- en vaatziekten te voorkomen, maar bevordert ook een gezonde bloedstroom naar de hersenen en kan neuroprotectieve effecten hebben.
Hoewel niet roken vaak wordt genoemd als een algemene gezondheidsmaatregel, is het ook bijzonder relevant in de context van Alzheimerpreventie. Roken verhoogt de oxidatieve stress en ontsteking in de hersenen, wat de opbouw van schadelijke eiwitten zoals bèta-amyloïd kan versnellen.
Deze bevindingen onderstrepen het belang van een holistische benadering van levensstijlkeuzes als het gaat om het verminderen van het risico op Alzheimer en andere vormen van dementie. Hoewel genetische factoren een rol spelen en niet volledig kunnen worden genegeerd, geven deze studies ons inzicht in hoe we via onze levensstijl mogelijk invloed kunnen uitoefenen op onze cognitieve gezondheid op lange termijn.
Naast de voedingsaspecten van het mediterrane dieet, zijn er nog andere belangrijke elementen in levensstijl die kunnen bijdragen aan het verlagen van het risico op Alzheimer:
Regelmatige lichamelijke activiteit: Fysieke activiteit, zoals wandelen, zwemmen, tuinieren of aerobe oefeningen, kan de hersenfunctie ondersteunen door de bloedstroom naar de hersenen te verbeteren en de neurogenese te bevorderen, het proces waarbij nieuwe neuronen worden gevormd. De aanbevolen hoeveelheid is ten minste 150 minuten matige intensiteit oefening per week.
Cognitieve training: Blijven leren en mentaal uitgedaagd worden door bijvoorbeeld het leren van een nieuwe taal, het bespelen van een muziekinstrument, puzzels oplossen, of het deelnemen aan cursussen en lezingen, kan de hersenen actief en scherp houden. Dit concept staat bekend als 'cognitieve reserve'.
Sociale interactie: Een rijk sociaal leven onderhouden kan helpen om depressie en stress te verminderen, wat beide risicofactoren kunnen zijn voor de ontwikkeling van Alzheimer. Sociale interactie stimuleert ook cognitieve stimulatie door gesprekken en activiteiten.
Beheersing van cardiovasculaire risicofactoren: Hypertensie, diabetes, obesitas, roken en hypercholesterolemie zijn allemaal risicofactoren voor zowel hart- en vaatziekten als Alzheimer. Het beheren van deze aandoeningen door een gezonde levensstijl en, indien nodig, medicatie kan helpen om de risico's te verkleinen.
Het is ook belangrijk om slaap van goede kwaliteit te krijgen, omdat slaaptekort kan leiden tot een verhoogd niveau van bèta-amyloïd, een eiwit dat geassocieerd wordt met Alzheimer. Bovendien is het verminderen van stress door middel van technieken zoals mindfulness, yoga of meditatie ook voordelig.
Ten slotte is het belangrijk om te benadrukken dat, terwijl deze maatregelen kunnen helpen om het risico te verminderen, ze niet garanderen dat Alzheimer voorkomen kan worden. Het is raadzaam om met een zorgverlener te overleggen voor een aanpak die het best past bij individuele gezondheidsprofielen en levensstijl.