Het was alweer veel te lang geleden dat ik in het museum Panorama Mesdag ben geweest. Hoog tijd om er weer eens naartoe te gaan, dit keer met mijn jongste kleinzoon.
Onderweg ernaartoe vertel ik hem over het schilderij waarop je zowel de zee, de duinen met de watertoren, Den Haag en het dorp Scheveningen kunt zien. Het museum is gevestigd in een oud herenhuis in de Zeestraat in Den Haag. Op de begane grond vind je de vaste collectie met strand- en zeegezichten van Hendrik Willem Mesdag en Sientje Mesdag-van Houten. Bij de entree krijgen we een speurtocht mee waarop twaalf multiple choice vragen staan en wanneer je het goed invult, krijg je een woord te zien dat met het Panorama te maken heeft. De kleinzoon heeft wel zijn bedenkingen om er alleen maar naar toe te gaan om één schilderij te zien, maar wanneer we samen de wenteltrap naar boven op lopen is hij er stil van. Het is immers ook een prachtig schilderij waarbij je het gevoel krijgt dat je teruggaat in de tijd. Doordat het daglicht via het glazen dak op het doek schijnt, veranderen de kleuren op het doek mee. Met een verrekijkertje tuurt hij over het strand en de zee en hier en daar wijst hij torens en huizen aan die hij herkent.
Het Panorama is in 1881 geschilderd door Hendrik Willem Mesdag. Hij en zijn vrouw Sientje hadden in die tijd hun woonhuis aan de Laan van Meerdervoort, op 5 minuten loopafstand van het Panorama. Mesdag is beroemd geworden om zijn zeeschilderijen en zijn vrouw om haar landschappen en stillevens. Hun huis grensde in die tijd nog aan bos en duinen en verderop was het Scheveningse strand. De bedoeling was dat Mesdag een panoramisch schilderij zou maken in opdracht voor een Belgisch bedrijf, maar omdat dit bedrijf failliet ging, heeft Mesdag het zelf gehouden. Mesdag liep met een glazen cilinder over het strand en schilderde zo op het glas het uitzicht dat hij vanaf het destijds hoogst gelegen Seinpostduin zag. Heel vernuftig werden de getekende beelden vanuit het midden van de cilinder op een schildersdoek van veertien meter hoog en een omtrek van 120 meter geprojecteerd. Ook zijn vrouw Sientje en de kunstschilders George Hendrik Breitner, Bernard Blommers en Théophile de Bock hebben aan het enorme doek meegewerkt. Van Breitner zijn de paarden van de cavalerie op het strand, Blommers schilderde de moeder met dochter die over het strand uitkijken en Sientje schilderde samen met Breitner het dorp. Van Mesdag zijn uiteraard de boten met de zee, de lucht en de duinen. Mesdag schilderde zijn eigen vrouw Sientje, je ziet haar op het strand zitten onder een witte parasol voor haar schildersezel. Het schilderen van het hele doek kostte ruim vier maanden.
Na afloop bekijken we op de begane grond de schilderijen van de tentoonstelling ‘Kinderen van de Haagse School’ die hier van 16 december 2023 tot en met 20 mei 2024 wordt gehouden. Alle schilderijen van onder anderen Hendrik Willem Mesdag, Suze Robertson, Jozef Israëls en Jacob Maris hebben, zoals de titel al zegt, kinderen als onderwerp. Ook schilderden zij hun eigen kinderen, al lezend, tekenend of musicerend. We sluiten de dag af in het gezellige museumcafé 1881. Maar voordat we naar huis gaan, moet de kleinzoon ook nog de speurtocht inleveren bij de balie. Als beloning krijgt hij een kleurplaat van het panorama van één meter bij tien centimeter.
Panorama Mesdag, Zeestraat, Den Haag, panorama-mesdag.nl
Het Panorama, het museumcafé en de museumwinkel
Speurtocht door het Panorama voor kinderen tot 10 jaar met na afloop een beloning
