Als je opgevoed bent zoals ik, jongste van 4 meisjes en een ondernemende wildebras, met veel plichten en beperkingen, dan kom je er op een dag achter dat leeftijdsgenoten om je heen méér hebben uitgespookt dan jij. Niettemin zit er aan mijn opvoeding ook een onverwacht voordeel: ik heb nog heel veel “eerste keren” tegoed! Dit inzicht ervaar ik als bevrijdend en sindsdien zoek ik altijd naar -voor mij- ‘eerste keren'.
Zo zie ik op een dag de aankondiging van een speciale World Press Foto-expositie "Resilience" (Weerstand) gesponsord door Nederland. Een selectie van foto’s uit 2020/2021 waarop vrouwen en meisjes een daad van 'resilience' plegen, al of niet bewust. De expositie is te zien in het Kalemegdan Park, Belgrado, Servië. Nog voordat ik uitgelezen ben staat mijn besluit al vast.
Omdat ik redelijk laat over het bestaan van de Flixbus hoorde, én ik aan de gevolgen van reizen voor het milieu denk, én het voor mij een ‘eerste keer’ zou worden, zoek ik de Flixbus gretig op. Hoera, er is een app! Ik kan van Amsterdam naar Belgrado en 4 dagen later weer terug, enkele reis duurt 27 uur, met één overstap. Vervolgens vind ik moeiteloos een verblijf: Arka Barka Hostel óp de Donau. Voor mijn gemoedsrust negeer ik het stemmetje in mijn hoofd dat zegt: ‘Wat denk jij nou! Als ouwe taart in een backpackersbus en een youthhostel?’
Met een klein koffertje, een rugzakje vol voedsel en een dosis gezonde nervositeit stap ik in. De bus rijdt perfect op schema langs diverse haltes in Duitsland. Ik slaap onder mijn dekentje zelfs een aantal uren onafgebroken. Na de overstap in Wenen komen we bij de grens met Serivë wat zorgt voor jeugdsentiment: allemaal uit de bus voor paspoortcontrole.
In Belgrado word ik door een reisgenote en haar vriend spontaan geholpen met het kopen van een lokale simkaart. Waar aardig! Ik neem een taxi naar de hostelboot en word afgezet, letterlijk en figuurlijk. Maar ik ben te opgewonden om mijn mond open te trekken en de chauffeur te oud. Het hostel is een droom. Op het terras boven de Donau drink ik een lokaal biertje in de ondergaande zon. Geluksmomentje.
Als ik na het diner in een drijvend restaurant verderop, op de elektrische step van het hostel -nog een ‘eerste keer’!- terugrijd, geniet ik van de sfeer op het wandelpad langs de kade; honden-uitlaters, verliefde stelletjes, spelende kinderen. Heerlijk.
De volgende dag ga ik op pad en stap flink door over de brug naar het Kalemegdan park op de andere oever. In het enorme park in het centrum van de stad zijn een burcht, een dierentuin, een dinosaurussentuin, speeltuin, vijver, bankjes, kioskjes en nog het een en ander aan ruines te zien. Ook de stappenteller wordt hier blij van. Onderweg piep ik binnen bij de Orthodoxe kerk van Beograd, waar zo te zien straks een huwelijk plaatsvindt. Er ligt een bisschop opgebaard in een glazen kist. Zijn ingedroogde handen met lang uitgegroeide nagels zijn boven de deken gehouden. Bizar.
Ik ben in mijn element om alleen op pad te zijn en zuig alles op. Ondertussen graaf ik in mijn geheugen naar de oorlog in de jaren '90 die Joegoslavië in 6 verschillende republieken verdeelde. De Serviërs komen er als agressor tegen de onafhankelijkheid niet zo goed af. De onderlinge spanningen zijn nog steeds actueel. Gelukkig ondervind ik tijdens mijn bezoek vooral vriendelijke Serviërs. "Welcome to our country!". En de Serviër op mijn terras, die mij - stuntelend met een dienblad - snel een tafeltje brengt. Dikke glimlach. "Hvala vam”!
De expositie valt tegen. Tja, het is zoals het is. Ongeveer 15 foto's op staande borden. Wel is er een QR-code voor gesproken uitleg. Kijk, daar houd ik van. De foto's raken mij niettemin diep. Zoals de vrouw die in het FARC-leger vecht voor vrijheid en democratie, vijf keer zwanger wordt en vijf keer verplicht abortus pleegt; na de oorlog een huis van de staat krijgt waar ze met dezelfde man haar eerste kind zal baren.
Of het meisje wiens moeder haar jonge borsten afbindt met hete platte stenen, zodat haar aantrekkelijkheid nog verborgen blijft. Of de vrouw die andere vrouwen zwemles geeft, met lege jerrycans als een soort drijver.
Voor wie wil: deze expositie is van 17 november tot 8 december te zien in Gdansk, Polen. Zéker korter dan 27 uur met de Flixbus.
En trouwens, ik was noch in de bus, noch in het hostel de ouwe taart.
