Op een dag was het genoeg. Het besluit nam bezit van me, vele maanden nadat mijn mentale gesteldheid was gaan wankelen. Niet door een burn-out of onverwerkt trauma, maar door langzame vergiftiging.
In de regel zet ik direct na wakker worden NPOradio1 aan op mijn telefoon. Interessante onderwerpen en mensen die er iets zinnigs over zeggen. Dat veranderde doordat de gebeurtenissen in Nederland en de wereld langzaam maar zeker een continue stroom van ondenkbare ellende werd. Mijn keel kneep dicht bij de bittere ochtendpap die mij dagelijks met de lepel werd ingegoten. En dan was de dag nog niet eens begonnen. Want, daarna volgden de herhalingen ieder uur aangevuld met nieuwe details, en ieder half uur nog eens de hoofdpunten. Televisie blijft niet achter: het Journaal, opinie shows, live beelden en praatshows waarin het wereldnieuws herkauwd wordt, met ongevraagde beelden van ondenkbaar menselijk lijden. Ik werd bang voor het nieuws.
In de column waar mijn zus me onlangs op attendeerde, noemde Marjoleine de Vos (22-10-2023, NRC) de “beelden die schade doen aan de ziel”. De manier waarop ze het in haar column omschrijft is alsof er een open zenuw wordt geraakt: “Op de televisie zag ik waarover ik ook al gelezen had (…): een naakte (…) vrouw ligt op een tender en wordt bespuugd en geslagen”. Dit is maar één voorbeeld uit haar column. Ik vraag me af, wat is aangrijpender: beeld of beschrijving? Deze omschrijving laat wat mij betreft niets aan de verbeelding over.
Ik weet niet wat er met u gebeurt bij het horen of zien van het journaal maar wel wat het met mij doet. Machteloze woede, verbijstering, verdriet, angst en wanhoop vechten in mij om voorrang. Mijn hart bonkt in mijn lijf, ik ben lamgeslagen. Ik weet dat veel mensen dit in mindere of meerdere mate herkennen. Vervolgens marcheren, alsof er een katalysator is geactiveerd, de minder actuele en nog dreigende rampen in rap tempo voorbij. Met stip op één staat de vernietiging van de natuur op aarde, met in haar kielzog de mensheid. Al deze ongevraagde input settelt zich in mij. Gedachten dwalen regelmatig af naar die mensen en kinderen in hoge nood. Ik voel me schuldig als ik ergens van geniet, een vakantie op zoek, een wandeling door de rustige herfstnatuur maak, een winterjas koop. Zelfs op Vinted. Ondanks de donaties die ik doe. Ondanks de tassen met speelgoed, kleding en de overbodig geworden buggy, onderweg naar oorlogsgebied.
Uit zelfbehoud vraag ik me af wat er nog goed gaat in de wereld. Wat is er nog fijn en gezond en hoopvol? Oh kijk, Black Friday komt eraan! Daar worden veel mensen toch blij van? Een grotere gotspe -wat een toepasselijke uitdrukking- kan ik me niet voorstellen. In mijn speurtocht naar positief nieuws ontdek ik een nieuw tv programma van SBS6: De Goed Nieuws Show. Hoe leuk! Ze hebben het begrepen hoor bij SBS6. Vol verwachting ging ik ervoor zitten. Na de eerste uitzending wordt dit programma al afgeserveerd. Ik citeer een criticus: “Het leven is allesbehalve rozengeur en maneschijn, maar wat schotelt SBS6 ons voor? Alleen maar lachende mensen, boer Jan redt een kip uit de sloot en Bas Smit heeft nieuwe Crocs. Een enorme misrekening.” Tot mijn teleurstelling had ik dit ook geconstateerd en wist, dit is het óók al niet.
Me vruchteloos richten op goed nieuws kan ik ook omdenken: deze sombere gedachten niet meer laten ontstaan. Hoe dan? Professor Beatrice de Graaf, hoogleraar Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen, adviseert ons om niet meer naar de beelden te kijken. “Lees over de situatie, maar kijk niet”. Zie je wel. Zij óók. Wat een depri column is dit aan het worden. Op onze leeftijd – Proudies publiek - hoop je op een fijne ‘herfst van je leven’. Je oogst wat je gezaaid hebt, bent min of meer trots op wat je hebt bereikt, op je kinderen en gelukkig met de mollige armpjes en snotneuzen in je nek. Meer rust, comfort en vrijheid. Zien dat het goed is. En als het dan moet: graag een zachte -al of niet zelfgekozen- dood. Maar nee! De wereld staat op instorten en de generatie Millennials neemt op dit punt geen blad voor de mond: het is de schuld van de Babyboomers! Wij leefden erop los en dachten niet na over de gevolgen. Dat we met zovelen zijn ligt weliswaar buiten onze schuld, maar wat hebben we niet allemaal veroorzaakt in die vernieuwende, grenzeloze groei in de fifties, sixties en seventies? Hierop heb ik maar één, nogal laffe, reactie: We wisten het niet. Van veel dingen wisten we niet wat de gevolgen zouden zijn: roken, asbest, verf met lood, mijnbouw, gas uit de grond trekken. Kan je een generatie verwijten dat ze naast herstel ook voor ontwikkeling ging? Ik denk van niet. Feit blijft: Wij, senioren van nu, laten een wereld achter die aan alle kanten rammelt. Maar, er is gelukkig een “MAAR”! Want, áls ik dan bij de basisschool wacht op de kleinkinderen -ofwel “generatie Alpha”: geboren tussen 2010 en 2025; kinderen van generatie Millennials- dan denk ik: “Júllie gaan het doen! Tussen jullie zitten de grote geesten, genieën, uitvinders, doeners, aanpakkers, wetenschappers die de oplossingen gaan vinden en toepassen. Ik wéét het en ik vertrouw erop. Ook al zal ik het zelf niet meer meemaken.
Heal the world Make it a better place For you and for me And the entire human race Ik haal dus mijn troost en vertrouwen uit de aanblik van een school vol kinderen. Life goes on. En óók uit deze column die de vinger weliswaar op de zere plek legt, maar daarnaast een vonkje vertrouwen in de toekomst aanwakkert.
Simone Sevink november 2023
