Een testament voor als je nog leeft

Nadat man en ik vóór het baby-bosje op de natuurbegraafplaats een gezamenlijk graf hadden gekozen, voelden we ons intens tevreden. Man vindt het nog wel een “eng idee dat we daar dus komen te liggen", geheel passend bij zijn moeite met de dood. Eerlijk gezegd voel ik hetzelfde, een confrontatie met je levenseinde.
Daar staan we dan, op ‘onze plek’, maar…. voorlopig niet!
Het lijkt een vreemd kaal landje, de begroeiing wordt nu nog kort gehouden. Maar het is een ruim gebied, de ruimte om ons heen is al voor een groot deel in gebruik; langs de paden zien we vele boomschijven met namen verspreid liggen. Hier en daar losse bloemen (geen verpakkingen, kaarsen of versieringen). 

Naast onze plek is onder de wilde appelboom ruimte voor een kring van urnen ♥
Als dit je aanspreekt: het is vrij wandelgebied, je mag er altijd in (tussen zonsopkomst en -ondergang), de hond mag mee, er is een sfeervolle ruimte voor een afscheidsfeest (of desgewenst -ceremonie), barbecue of picknick. Ook goed om te weten: de coördinaten van de plek zijn vastgelegd en worden -na de begrafenis- geregistreerd in de app ‘Natuurbegraven Nederland’, zodat de precieze plek in dit vrije natuurgebied te allen tijde te vinden blijft.

Ik ben enthousiast, dat merk je wel. En er zijn nog heel veel alternatieven ook! Genoeg hierover. Met deze eerste dappere stap zijn wij inmiddels op stoom met ons "Levenstestament".  Trouwens ook zo'n dingetje; wat moet daar allemaal in? En wat is dan het verschil met een gewoon testament? Ik verdiep me er eens in en dit is wat ik vind, als eerste over de wettelijke kaders.

Je nalatenschap is datgene wat je achterlaat als je komt te overlijden. Je erfenis. De wet regelt op welke wijze een erfenis wordt verdeeld over de wettelijke erfgenamen. Daar kun je van afwijken, maar dan moet je een testament laten opmaken. Het is ook mogelijk om je eigen wensen hieromtrent te laten vastleggen in een zogenaamd levenstestament. 

Een testament gaat pas in na overlijden. Maar een levenstestament werkt tijdens je leven, met name als je niet meer wilsbekwaam bent, bijvoorbeeld door dementie, ziekte of een ongeval. 

Een partner, kind of ander persoon is namelijk niet automatisch bevoegd om jou te vertegenwoordigen. Ook niet als er een langstlevende-testament is of als je getrouwd bent, al of niet in gemeenschap van goederen.

Een levenstestament leg je vast bij een notaris. Alleen dan wordt het door officiële instellingen geaccepteerd. En een belangrijk detail: het levenstestament wordt door de notaris geregistreerd bij het Centraal Levenstestamenten Register, zodat het niet kan kwijtraken, niet vervalst kan worden en het kenbaar is dat je een levenstestament hebt gemaakt. Bij dit register kan opgevraagd worden of er een testament is. 

Je kunt een levenstestament ook regelen zonder tussenkomst van een notaris. Maar let op: voor veel bevoegdheden is een notariële akte vereist en is een zelf opgesteld en ondertekend document niet voldoende. Dit geldt met name bij de verkoop van de woning en het regelen van bankzaken. 

Op www.KNB.nl is een checklist levenstestament te vinden. Op www.NuNotariaat.nl  kan een model gratis worden gedownload en ingevuld. Hoe makkelijk wil je het hebben?

Het is mogelijk om zelf online je gegevens en wensen in te vullen, je bespaart notaris tijd en jezelf dus kosten. De prijs voor één levenstestament is dan € 299 (i.p.v. € 400 tot € 700 via een notariskantoor). Voor € 449 regel je twee levenstestamenten: voor jezelf en je partner. 

Ik vond het een grote klus om alles te overdenken en beslissingen te nemen. Ik kon het totaal en de impact nog niet goed overzien en er rezen vragen. Wij kwamen dus uiteindelijk in het kantoor van de plaatselijke notaris terecht.
In mijn/ons geval vond ik het vooral moeilijk om één van onze 3 kinderen aan te wijzen als gevolmachtigde. Je vertrouwt ze allemaal, je kent ze door en door en hebt ze allen even lief. Ik vreesde dat de niet-uitverkorenen zich achtergesteld zouden gaan voelen en dat dit aanleiding zou kunnen zijn voor onderlinge wrijving of erger, ruzie. Wij wilden dus het liefst niemand uitsluiten. 

Wij hebben dit heikele punt, met dank aan onze ervaren notaris, opgelost door te bepalen dat bij beslissingen op welk gebied dan ook, twee van de drie kinderen het eens moeten zijn. Degene met de afwijkende mening moet zich dan daarbij neerleggen. Het meeste-stemmen-gelden principe.

Heb je één kind, dat is het helder: dit kind gaat het doen of, misschien juist niet. Het benoemen van een buitenstaander -een executeur testamentair- is dan een comfortabele oplossing. Dit kan iedereen zijn, ook een notaris.
Bij een even aantal kinderen kan je een dichtbij staand familielid of een ‘friend of the family’ vragen om tevens gevolmachtigde te zijn. Deze ‘externe’ gevolmachtigde hoeft sowieso niet een eigen kind of familie te zijn. Bedenk wel dat je deze persoon voor 100% vertrouwt en dat zijn/haar/hun levensinstelling overeenkomt met die van jezelf. 

Er is veel te lezen over een notarieel levenstestament en volmacht. In het levenstestament wordt namelijk de zakelijke volmacht aangevuld met een medische volmacht. Zware medische beslissingen veroorzaken, vooral wanneer je dit zelf niet meer kunt, de meeste emoties bij  betrokkenen. De volmacht is hiervoor een vereiste. Ten overvloede: een zelf opgestelde en ondertekende ‘volmacht’ is vanwege de fraudegevoeligheid, hierbij dus niet geldig!
Let op: bij het vastleggen van de volmacht in het Levenstestament gaat deze per direct in.
Huh?! Wij schrokken! Na korte toelichting van de notaris is het in feite heel logisch. 

Behalve voor medische beslissingen is een notariële volmacht verplicht bij:
- bankzaken; - verkoop van de woning; - schenkingen op papier; - beleggingen, leningen, hypotheekaanvragen; - persoonsgebonden budget (medische handelingen) en
- het afsluiten of beëindigen van verzekeringen.

Behalve de checklist levenstestament van de KNB nog een steuntje in de rug. Als je googelt op ‘Hartstichting inspiratieschrift’ kom je op de website van de www.Hartstichting.nl waar je gratis een Inspiratieschrift kunt aanvragen. Dit schrift geeft mij behalve veel inspiratie een paar eye-openers, zoals een lijstje met inlognamen en wachtwoorden, je ‘digitale’ erfenis op internet, de code van je telefoon. Verrèk, ja… 

Ook de erfbelasting komt aan bod, onder het veelbelovende kopje “Geen erfbelasting: een rekenvoorbeeld”. Dat wil je lezen!  Aanrader “Het Inspiratieschrift”.

Wij zijn veel stappen verder en voorlopig even helemaal klaar met ons levenseinde. 

De zon schijnt. De zomer staat op barsten. Tijd voor heel veel leuke dingen!

‍