Hoe veel het uitmaakt hoe je een foto neemt laten de twee bovenstaande foto’s zien. Christian Lapie (1955) is een Franse beeldhouwer. Ik kwam hem tegen op de site ‘Sporen van God’ van de theologe Marianne Vonkeman.
Over Lapie is maar moeilijk wat te vinden in het Nederlands of Engels (wel Frans) ook al heeft hij wereldwijd geëxposeerd. Hij is geboren in 1955 en woont in Val-de-Vesle, in de Marne.
Hij werkt veel in hout, vaak reusachtige beelden zwart gemaakt. Ook dit beeld is hout en hij werkt het af met creosoot om de zwarte kleur te krijgen. Heel bewust gekozen. Als je evoques les ombres letterlijk vertaalt krijg je: het bezweren van schaduwen of schaduwbeelden. Evoquer kan echter ook zijn: voor de geest roepen. Fendre L‘ombre betekent het spijten van de schaduw. Dit beeld maakt deel uit van een beeldengroep expositie die 2008 in de provincie Somme werd gehouden.
Voor Lapie is essentieel dat de monoloog van het beeld zich oproept tot dialoog.
Christian Lapie: “Mijn beelden zijn geen object-kunstwerken. Elk kunstwerk is een antwoord op een uitnodiging. Ik werk altijd in samenspraak met de personen die mij uitnodigen. Centraal staat het feit ergens uitgenodigd te worden, om deze figuren in een nieuwe context uit te denken en te creëren.
Ik stel een ruimtelijke uitwerking van de figuren voor, zodat het magische effect tot stand komt. In mijn werk is het menselijke aspect absoluut onmisbaar. Zonder menselijk contact werkt het niet. Als ik geen projecten zou hebben, zou ik overigens geen werken realiseren. Al mijn kunstwerken zijn in het kader van een project gemaakt. Er is altijd een menselijke verhouding nodig.”
Wat zien we hier? Figuren/Mensen die voor een kerk staan. Op een bepaalde manier. We zien geen gezichten. We zien alleen mens figuren. Schaduwen. In een houding waar we allerlei kanten mee op kunnen fantaseren. Let u eens op de houding. Hoe staan de figuren? Wat drukt dat voor jou uit? Welk gevoel geeft dat? Het is zo frappant dat we aan een houding al heel veel waarnemen en interpreteren. We zeggen dan bijvoorbeeld; ‘Ze staan er zo verdrietig bij, zo verloren, gelaten, opgewekt of blij; verwachtingsvol,’ etc. We lezen heel wat af aan de houding en positie.
Als je Lapie hoort zeggen dat elk beeld een antwoord is op een uitnodiging, roept dit onmiddellijk vragen op.
We zien een foto genomen suggestief met die grote witte kerk op de achtergrond. Zwarte figuren / schaduwen tegen een witte kerk. Kijken ze op de kerk, naar de kerk, of juist van de kerk weg? Ze staan een beetje schuin met de rug naar de kerk of juist niet? Op foto 2 zie je op de achtergrond de Timpanen met waarschijnlijk apostelen. Stel dat je vanuit de kerk naar de beeldengroep kijkt… Verandert dat je manier van kijken? Zouden de beelden nog hetzelfde uitdrukken? Of is het juist de positie waarin ze geplaatst en gefotografeerd zijn die het zo bijzonder maakt.
Wat kun je bedenken bij dit beeld zo tegen een kerk gepositioneerd? Wat heb je met de kerk? De plek waar je bent gedoopt en waarvan uit je wordt begraven? De plek waar je je huwelijk sloot? De plek waar je donderpreken hoorde en het zondebesef kreeg ingeslagen? De plek waar je de liefde van God ervaart? De plek waar je mensen ontmoette die regels belangrijker vinden dan de ziel? De plek waar je zoekende mensen vindt? De plek waar je met alle twijfels terecht kunt? De plek waar je alle zekerheid vindt? De plek van verhalen? De plek van schuldbelijdenis en vergeving? De plek waar schaduwen van vroeger rondhangen en nu de zwartjurken? Een ambivalente plek? Een toren van Babel, een machtsbouwwerk of een eerbetoon? Een plek van licht en donker?
Een beeld kan meer dan duizend vragen oproepen.
Jaap Lensen
