Kan kunst wonden helen? Misschien niet letterlijk, maar de impact van kunst op de gezondheid en het welzijn van ouderen is bewezen. “Kunst geeft ruimte aan het menselijke: wanneer je creatief bezig bent, ligt de focus niet langer op ziekte, maar juist op wat je nog wél kan.”
Prof. dr. Tineke Abma, directeur-bestuurder van Leyden Academy on Vitality and Ageing, pleit al jaren voor meer aandacht voor de rol van kunst in de zorg. "Kunst zorgt ervoor dat mensen zich beter voelen en helpt hen om beter met hun ziekte om te gaan. Het draagt bij aan sociale verbinding, preventie en zelfs aan kortere ziekenhuisopnames."
“Kijk bijvoorbeeld naar de helende werking van dansen bij Parkinson”, vertelt Abma, die vorig jaar benoemd werd tot bijzonder hoogleraar Kunst en Zorg bij Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM). “Het is fascinerend dat iemand met Parkinson bijna niet kan lopen, maar wel kan dansen. Dat bewijs is heel overtuigend. Mensen gaan soepeler bewegen. Bovendien komen er tijdens het dansen allerlei gelukshormonen vrij waardoor mensen positiever in het leven staan. Het helpt bij het accepteren van hun ziekte.”
“Ik zie het ook bij mijn vader. Hij heeft het etiket Alzheimer. Het gaat alleen nog maar over wat hij niet meer kan, zoals koffie zetten. Je kunt je voorstellen wat voor effect dat heeft op zijn eigenwaarde. Maar sinds een tijdje zingt hij elke donderdagavond in Santykoor de Freulesjongers. Hij vergeet veel, maar die afspraak vergeet hij niet. Hij wil dat gewoon niet missen. Hij zegt dat hij er vrienden heeft.”
Ook in ziekenhuizen bewijst kunst haar waarde. Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft de afgelopen dertig jaar een indrukwekkende kunstcollectie opgebouwd. Patiënten, bezoekers en medewerkers ervaren dagelijks hoe kunst in de ziekenhuisomgeving verzacht, verrijkt en voor verbinding zorgt. De kunstwerken prikkelen de verbeelding, verminderen stress en brengen verlichting in moeilijke periodes.
Om die persoonlijke ervaringen in kaart te brengen, vroeg Leyden Academy patiënten en naasten hoe zij aankijken tegen kunst in het ziekenhuis. Een patiënt verwoordde het treffend: "Als ik naar kunst kijk, ben ik even weg van mijn zorgen over mijn ziekte. Het brengt me positiviteit en lichtheid." Een ander merkte op: "Het geeft mij het gevoel dat ik weer een heel mens ben en niet alleen een ziek lichaamsdeel."
Hoewel kunst geen botbreuken heelt of ziekten geneest, kan het wel diep raken. Het helpt patiënten en hun naasten zich meer als een volledig mens te voelen in plaats van enkel een diagnose. Kunst in de zorg gaat niet alleen over schoonheid, maar over het versterken van het menselijke aspect. Het biedt troost, schept verbinding en brengt een gevoel van waardigheid. Door kunst te omarmen in de gezondheidszorg, benutten we de kracht van creativiteit en verbeteren we de levenskwaliteit van ouderen.
Tip voor in de agenda:
Op donderdag 22 en vrijdag 23 mei 2025 organiseert Leyden Academy on Vitality and Ageing het tweedaagse Arts & Health event. Het thema is ‘Muziek en dementie’ en vindt plaats in Museum van de Geest te Haarlem.
Arts & Health event 2025 | Muziek en dementie - Leyden Academy
Lees meer artikelen uit de samenwerking tussen Proudies en Leyden Academy on Vitality and Ageing:
