De tentoonstelling Hokusai. De Grote Golf in het Japanmuseum Sieboldhuis in Leiden biedt bezoekers een unieke kans om twee vroege drukken van een van de beroemdste Japanse kunstwerken ooit te bewonderen: Hokusai’s “Grote Golf nabij Kanagawa.” Deze iconische prent uit 1831, onderdeel van de serie “Zesendertig gezichten op de berg Fuji,” is wereldwijd bekend en verschijnt in allerlei vormen in de populaire cultuur, van kleding tot woonaccessoires. Toch is het uitzonderlijk om een originele afdruk in persoon te zien, omdat de prenten kwetsbaar zijn en maar zelden tentoongesteld worden.
.png)
Katsushika Hokusai: Onder de golf bij Kanagawa, beter bekend als De Grote Golf, (vroege, iets latere druk). Uit de serie Zesendertig gezichten op de berg Fuji, Circa 1831. Beeld Privécollectie Nederland
De tentoonstelling Hokusai. De Grote Golf in het Japanmuseum Sieboldhuis in Leiden biedt bezoekers een unieke kans om twee vroege drukken van een van de beroemdste Japanse kunstwerken ooit te bewonderen: Hokusai’s “Grote Golf nabij Kanagawa.” Deze iconische prent uit 1831, onderdeel van de serie “Zesendertig gezichten op de berg Fuji,” is wereldwijd bekend en verschijnt in allerlei vormen in de populaire cultuur, van kleding tot woonaccessoires. Toch is het uitzonderlijk om een originele afdruk in persoon te zien, omdat de prenten kwetsbaar zijn en maar zelden tentoongesteld worden.
In de expositie worden twee vroege exemplaren getoond, beide afkomstig uit privécollecties, één uit Japan en één uit Nederland. Wat deze prenten bijzonder maakt, is hun uitstekende staat. Ondanks de massaproductie van duizenden exemplaren, zijn er wereldwijd nog maar ongeveer 150 over, waarvan een groot deel zich in de Verenigde Staten bevindt. De prenten in Leiden vertonen nog rijke kleuren en weinig slijtage, een zeldzaamheid gezien hun leeftijd. De expositie toont subtiele verschillen tussen de drukken: bij de ene prent is bijvoorbeeld al een lichte slijtage te zien in de lijnen van de berg Fuji, iets dat in latere drukken duidelijker werd.
De tentoonstelling beperkt zich echter niet tot deze twee beroemde prenten. Samensteller Chris Uhlenbeck en zijn team hebben ervoor gezorgd dat de context en invloed van Hokusai’s werk duidelijk wordt gemaakt. Naast de "Grote Golf" zijn er prenten te zien uit dezelfde serie “Zesendertig gezichten op de berg Fuji,” die een belangrijke rol speelde in het commerciële succes van Hokusai. In een tijd waarin reizen steeds populairder werd, waren prenten van landschappen geliefde souvenirs. De heilige berg Fuji, een populaire bestemming voor toeristen, werd in verschillende seizoenen en weersomstandigheden afgebeeld, met de "Grote Golf" als meest dramatische scène.
De invloed van Hokusai reikte ver buiten Japan. Zijn dynamische uitbeelding van de natuur, en in het bijzonder de schuimkoppen van zijn golven, inspireerden niet alleen zijn tijdgenoten zoals Hiroshige en Kuniyoshi, maar ook westerse kunstenaars. In de tentoonstelling worden werken getoond van Europese kunstenaars die duidelijk door Hokusai zijn beïnvloed, zoals de Fransman Jossot en de Nederlanders La Rivière en Veldheer. Deze prenten demonstreren hoe Hokusai’s krachtige golfcompositie resoneerde in de kunstwereld, zowel in Japan als in Europa.
Een bijzonder onderdeel van de expositie is de aandacht voor de plaats van Hokusai’s "Grote Golf" in de moderne populaire cultuur. Naast originele prenten worden er objecten getoond die zijn geïnspireerd door het iconische beeld. Van jurken tot sneakers, en zelfs een kartonnen kattenkrabpaal met het beroemde golfmotief – de tentoonstelling illustreert hoe Hokusai’s werk door de eeuwen heen in allerlei vormen is blijven voortleven. De kattenspeelgoedfabrikanten lijken een grappige connectie te hebben gemaakt tussen de “drakenklauwtjes” van Hokusai’s schuimkoppen en de klauwtjes van huisdieren.
De vraag waarom de "Grote Golf" zo'n blijvende indruk maakt, wordt in de tentoonstelling door Uhlenbeck en anderen verkend. Is het de dramatische compositie, de spanning tussen mens en natuur, of misschien de symbolische kracht van de golf en de stille, onaantastbare berg Fuji? Een intrigerende theorie is dat Hokusai’s dochter, Katsushika Oi, mogelijk een rol speelde in het ontwerp van de prent, gezien haar betrokkenheid bij het atelier van haar vader.
Met de expositie in het Japanmuseum Sieboldhuis krijgen bezoekers de kans om na te denken over deze vragen, terwijl ze enkele van de weinige originele afdrukken van de "Grote Golf" van dichtbij kunnen bewonderen. Voor liefhebbers van Japanse kunst is dit een zeldzame gelegenheid om de prenten te zien in hun oorspronkelijke context en om de blijvende invloed van Hokusai’s meesterwerk op zowel kunstenaars als de populaire cultuur te ervaren.
De tentoonstelling Hokusai, De Grote golf is tot en met 29 september te zien in het Japanmuseum Sieboldhuis in Leiden.
