De allereerste tentoonstelling van het H’ART Museum in Amsterdam, de voormalige Hermitage Amsterdam, gaat over de Russische kunstenaar Wassily Kandinsky (1866-1944). Het museum werkt samen met het beroemde Parijse moderne kunstmuseum Centre Pompidou. Kandinsky wordt beschouwd als een van de pioniers van de abstracte kunst. De tentoonstelling biedt een uitgebreid overzicht van zijn artistieke carrière, van zijn vroege figuratieve werken tot zijn wereldberoemde abstracte schilderijen. Deze reis door Kandinsky’s oeuvre laat zien hoe hij zich ontwikkelde tot een meester van de abstractie.
.png)
Wassily Kandinsky, Improvisation 3, 1909. Collectie Centre Pompidou. MNAM-CCI/Adam Rzepka/Dist. RMN-GP
De tentoonstelling markeert het begin van een samenwerking tussen het H’ART Museum en het Centre Pompidou, dat de meest uitgebreide verzameling van Kandinsky's werken bezit. Het museum heeft in totaal zowat duizend objecten van Kandinsky’s hand, waaronder honderdtien schilderijen. Deze collectie is grotendeels te danken aan de genereuze schenking van Nina Kandinsky, de weduwe van de kunstenaar. Voor deze tentoonstelling is meer dan de helft van de schilderijen van het Pompidou, namelijk zestig, uitgeleend aan het H’ART Museum. Ter aanvulling laat het museum ook schetsboekjes, films en persoonlijke foto’s van de kunstenaar zien. Dit maakt dat H’ART een uniek overzicht van Kandinsky’s werk en leven kan geven.
Na deze tentoonstelling gaat de samenwerking met het Centre Pompidou door. Het Parijse museum wordt namelijk na de Olympische Spelen verbouwd en leent daardoor gemakkelijker grote delen van haar collectie uit aan het H’ART. Het museum heeft momenteel een tentoonstelling over de beeldhouwer Constantin Brâncuși, maar in 2025 is deze ook te zien in het H’ART Museum. De jaren daarna zijn er nog drie tentoonstellingen te zien in samenwerking met het museum, zoals de schilder Henri Matisse (2026), verschillende surrealisten (2028) en Fernand Léger (2028).
Eén van de opvallendste onderdelen van de tentoonstelling is de reconstructie van de Salon de Réception, een reeks wandschilderingen die Kandinsky in 1922 samen met zijn leerlingen in Berlijn maakte. Deze installatie werd voor het eerst gereconstrueerd bij de opening van Centre Pompidou in 1977, onder toeziend oog van zijn eerder genoemde geëngageerde vrouw Nina Kandinsky. Nu is de installatie voor de tweede keer te zien, speciaal voor de opening van H’ART Museum in Amsterdam.
Ook is er een Nederlandse touch. Zo bezocht de kunstenaar Nederland met zijn partner Gabriele Münter, eveneens succesvol kunstenaar en fotograaf. Als resultaat van deze reis zijn er veel foto's van Münters hand bewaard gebleven, die groot zijn opgeblazen op de wanden van de tentoonstelling. In schilderij-vorm kan Kandinsky’s figuratieve werk Kanal in Holland (1904) worden bewonderend.
De tentoonstelling toont de volledige artistieke ontwikkeling van Kandinsky, van zijn vroege, bijna impressionistische werken tot de kenmerkende abstracte schilderijen die organische en hybride vormen op het doek verbeelden. Niet alleen zijn oeuvre is enorm gevarieerd maar ook zijn woonplaatsen. Hij is geboren in tsaristisch Rusland, vervolgens werd hij een Duits staatsburger en een gevierd docent aan het beroemde Bauhaus in Weimar. Uiteindelijk moest hij ook Duitsland ontvluchten vanwege het oprukkende nazisme en vond hij toevlucht in Parijs, waar hij vlak na de bevrijding van de stad in 1944 stierf. Deze ongelooflijke reis weerspiegelt de rijkdom en diversiteit van zijn kunst, beïnvloed door de veranderende wereld, crises, oorlogen en revoluties van zijn tijd. Kandinsky’s vriendschappen met andere kunstenaars, zoals de Bauhaus-groep, hebben ook een belangrijke rol gespeeld in zijn artistieke leven en komen eveneens terug in de tentoonstelling.
De tentoonstelling biedt niet alleen een chronologische en kunsthistorische verhaallijn, maar voegt ook nieuwe en verrassende perspectieven toe aan het oeuvre van de kunstenaar. Speciaal voor deze expositie hebben kunstenaars Bink van Vollenhoven en Søren Siebel immersieve interventies gecreëerd die de hedendaagse betekenis van Kandinsky onderzoeken. Deze omvatten een geluidswandeling, diverse performentatieve evenementen en een speciale animatieroute voor kinderen.
Benieuwd naar de tentoonstelling? Deze is tot en met 10 november te zien in het H’ART Museum te Amsterdam. Aanvullend aan de tentoonstelling is er ook een catalogus gepubliceerd die nog meer vertelt over Kandinsky’s oeuvre en leven, genaamd Kandinsky: pionier van de abstracte kunst.
