Op dit moment is er in het Kröller-Müller museum op de Hoge Veluwe een tentoonstelling genaamd ‘Door de bomen het bos’. Een zeer indrukwekkende tentoonstelling waarin vier kunstenaars de relatie tussen mens en natuur elk op een geheel eigen manier vormgeven. Een van die kunstenaars is Andy Holden. Wandelend door de beeldentuin kwam ik deze drie beelden tegen. Ze zijn van hout, dacht ik, maar bij latere bestudering las ik dat het toch in brons is gemaakt. Ik dacht in eerste instantie dat het blaasinstrumenten waren, hobo of klarinet of oosterse instrumenten. Heel mooi gepatineerd. ‘Mooi gedaan,’ dacht ik. Maar waar kijk ik nu eigenlijk naar? Allerlei associaties rolden door mijn hoofd, variërend van minaretten tot een knap gemaakt werk op de draaibank. Na een tijdje te hebben gekeken liep ik door, maar toen ontdekte ik een klein paaltje met een QR code. En dat ontraadselde het geheim.
Andy Holden (1982) blijkt de zoon van een Peter Holden (Londen, 1948) die meer dan veertig jaar actief is geweest voor de Royal Society for the Protection of Birds. Hij presenteerde voor de BBC natuurprogramma’s en introduceerde in Engeland de tuinvogeltelling. Andy heeft de liefde voor de natuur en vogels dus van huis uit meegekregen. Samen met zijn vader heeft hij in Kröller-Müller een fantastische beeldpresentatie gemaakt over hoe vogels nesten maken. Vogels, als ware ambachtswerkers, met slechts twee pootjes en een snavel die de meest complexe nesten maken. Andy Holden heeft veel nesten met de hand geprobeerd na te maken en die zijn nu tentoongesteld.
Meer tips voor de Veluwe? Klik hier om ze te leze.
Terug naar het kunstwerk. Het is Auguries genoemd omdat de oude Romeinen vogels gebruikten om de toekomst te voorspellen. Augur betekent een goede of slechte uitkomst voorspellen, of voorspellen. In Kröller-Müller heet het ‘Auspiciën’, wat is afgeleid van het Latijnse avis ‘vogel’ en specere ‘bekijken’. En als je de QR code opent, krijg je het geluid van de Geelgors, de grote lijster en de gierzwaluw en te zien en te horen.
Wanneer je een vogelgeluid wilt opzoeken en luisteren, krijg je een soort grafiek, die als het ware de frequentie van de geluidsgolven weergeeft. Dit heeft Holden getransformeerd in een beeld.
Luister hier.
Zelf noemt Holden dit werk Auguriën (laatste oproep) en hij zegt daarbij: “Deze sculpturen zijn een melancholische tijdcapsule van vogelgezangen die binnenkort zouden kunnen verdwijnen, gezongen door soorten die snel achteruitgaan. Ze zouden moeten dienen als totems om ons te herinneren aan onze fragiele relatie met de natuur. De liederen worden herdacht als sculpturen. Door de vorm van het beeld te lezen, kunnen we het geluid in onze geest reconstrueren.”
De beelden zijn in 2023 gemaakt en staan in Wakefield, een van Yorkshire's belangrijkste culturele bestemmingen. De stad staat vooral bekend om de beeldhouwkunst, aangezien het de geboorteplaats is van Barbara Hepworth en Henry Moore. Deze beide kunstenaars worden bewonderd door Andy Holden. Dus in die zin is het ook een eerbetoon aan hen.
Ik vond het zeer verrassend dat je geluid kunt omzetten in een beeld; visueel maar ook materieel. Om dan in gedachten het geluid in mijn hoofd te reconstrueren lukte mij nog niet aan de hand van deze beelden, maar misschien is dat nog even oefenen. Goed kijken en luisteren en verbeelden blijft een kunst.
Meer columns lezen van Jaap? Klik hier om zijn reeks: een beeld zegt meer dan duizend woorden te lezen.
