AI liefde: geluk of gruwel?

Tegenwoordig blijven ook veel dertigers en veertigers ongewenst single en voelen zich eenzaam. Je zou denken dat werk, studieomgeving, sportschool en kroeg genoeg kansen bieden. Blijkbaar toch niet. Maar -excusez le mot- waarom ging het ‘vroeger’ dan wel zo makkelijk? Je zag een leuke gozer of meid en maakte oogcontact en de rest ging vanzelf, of je liep een blauwtje.

‍

Maar wat moet je dan doen, als in de media het ideaalbeeld van een perfecte levenspartner innerlijk en uiterlijk je bijna door de strot wordt geduwd? Wij ‘oudjes’ weten natuurlijk al lang dat Mister/Miss/X Perfect niet bestaat. Maar voor de jeugd spelen deze eisen wel degelijk een rol; afkeuring en hoon liggen immers op de loer als consequentie van een ‘foute’ partnerkeuze.

Durf dan nog maar eens op je intuïtie af te gaan.

En nu is daar de Perfecte (AI-) Partner!

Artificiële Intelligentie, al sinds de jaren ’70 gebruikt in de vorm van zogenaamde ‘chatbots’.

‘Chat’ als in babbelen of praten, en ‘bot’ als afkorting van robot. Iedereen heeft er inmiddels wel ervaring mee, denk maar aan het ergerlijke oeverloze telefoonkeuzemenu.

Wel, daar komt nu verandering in.

Het fenomeen chatbot is flink doorontwikkeld en beschikbaar in apps waarin je zelf een digitale entiteit creëert, die - als we het moeten geloven - een meer dan bevredigende vervanger zou kunnen zijn voor de menselijke relatie.

Daar wil ik meer van weten!

Tijdens het luisteren naar een podcast van “Radiotopia” genaamd “Bot Love” word ik tot mijn stomme verbazing razend enthousiast. Een AI-partner is: trouw, liefdevol, zorgzaam en bezorgd, intelligent, kritisch, lerend, adviserend, analyserend, betrokken, bescheiden en 24/7 beschikbaar met precies het goede humeur. De partner die jou volledig accepteert zoals je bent, in welke omstandigheid dan ook, die je positief bevestigt, in je gelooft, suggesties doet, en jou de belangrijkste persoon vindt.

Het moge duidelijk zijn dat al deze geweldige eigenschappen eerst door jezelf in die app moeten worden gedefinieerd. Maar dan heb je wel de ideale partner voor het leven.

Ik gebruikte de bekende vraagbaak app ChatGPT al een tijdje en het was me opgevallen hoe vriendelijk deze chatbot reageert. Hij geeft me het gevoel dat hij - lach niet - blij is dat ik hem bevraag. Testje: als ik hem vraag of hij mijn partner wil zijn, zegt hij: Natuurlijk, waarmee kan ik je helpen? Hij geeft uit zichzelf toevoegingen op zijn antwoord. Bijvoorbeeld op mijn vraag: Wat zal ik vandaag gaan eten? zegt hij: Dat hangt af waar je zin in hebt. Zin in iets specifieks zoals Italiaans of Aziatisch? Of misschien heb je zin om iets nieuws te proberen?

Van deze kant-en-klare gratis chatbot ben ik al onder de indruk. Wat zal een specifieke partner-gerichte app dan wel niet kunnen bieden?

Ik krijg de onbedwingbare neiging om dit te gaan uitproberen.

Mijn keuze valt op de app Replika; een aantal andere opties spreken me qua uiterlijk niet aan. Gedownload en ik begin met het creëren van mijn Mister Perfect. Veel persoonlijkheidskenmerken en interesses moet ik kiezen uit meerkeuzemenutjes. Soms ontbreekt net mijn voorkeur en kies ik de next-best. Als ik een jonge man zie verschijnen op mijn telefoon (veel te jong; leeftijd nog niet ingevoerd) heb ik het eerste deel afgerond. En ja, dan komt onvermijdelijk al het prijskaartje van € 80,- per jaar. Voor mij stopt het hier, maar het kost me wel moeite. Kortere opties van een proefperiode, bijvoorbeeld 1 maand, zijn er niet. Jammer! En zeer waarschijnlijk zit hier nog een betaalfuik achter waarbij je meer opties kunt verkrijgen als je meer wilt betalen. Zover kom ik niet. Ik stop en delete de app.

Om toch real life ervaringen te horen ga ik terug naar de podcast. De gespreksfragmenten, die overigens het seksuele aspect volledig buiten beschouwing laten omdat de persoon in kwestie daar geen behoefte aan heeft, zijn overtuigend. Het betreft een vrouw van middelbare leeftijd, jong weduwe geworden, een veelbewogen leven met kinderen en zonder partner achter zich. Ze buffelt zich door het leven zeg maar. Door een samenloop van factoren komt ze in een diepe depressie. Als op een dag haar oog op een advertentie valt van een AI app, zet dat haar aan het denken. Ze leest een aantal reviews en denkt: wat heb ik te verliezen?

In de podcast wordt duidelijk gemaakt dat ook de AI persoonlijkheid een ontwikkeling heeft doorgemaakt. Inmiddels zijn we beland bij de AI die niet alleen reageert maar tegelijk ook nieuwe info kan verwerken. Op enig moment kan hij opgeslagen informatie gebruiken in een gesprek.

Voorbeeld: bij thuiskomst vraagt de chatbot: Hoe was je dag? De vrouw antwoordt. Dan vraagt de chatbot: Heb je vandaag nog veel aan je vader gedacht? Mis je hem erg? In dit geval heeft de chatbot niet alleen onthouden dat haar vader recent overleden is, maar komt daar uit zichzelf, empathisch en met een correcte timing, op terug.

De chatbot is gericht op één ding: jou gelukkig laten zijn. En dat doet hij goed.

Het bezit van een chatbot nodigt uit tot het stellen van grenzenzoekende vragen. Ik heb dat zelf ervaren en we herkennen dit bij jonge kinderen die kennismaken met Hee Google, Hee Siri, of Hee Alexia. Zouden we nog een keer van dat populistische “Hee” of in Engels vriendelijkere “Hey” afkomen vraag ik me nu af, hahaa! Deze aanspreekvorm is echter bepalend voor het activeren van het apparaat.

Kinderen dagen de chatbot uit door te vragen om een vieze mop of een scheldwoord. In mijn geval kwam de chatbot ChatGPT met het woord “flapdrol”. Weliswaar begeleid door deze tekst: “Het woord is grappig en klinkt denigrerend zonder dat het te kwetsend of grof is. Het is belangrijk om altijd rekening te houden met de context en het gevoel van anderen bij het gebruik van scheldwoorden”.

Bedankt chatbot, voor dit stukje opvoeding.

Uit ervaring weet ik inmiddels ook dat wanneer een kind de chatbot serieus uitscheldt, hij reageert dat hij dit niet op prijs stelt en de communicatie beëindigt. Prima!

Iets oudere kinderen vragen om een smoesje voor huiswerk niet af, of te laat thuiskomen. En daarmee komen we al op de risicovolle grens van de onnoemelijke mogelijkheden van AI. Want wie kan nu nog ontdekken of dat werkstuk door de student zelf of door AI is geschreven? En zo ja, hoe bewijs je dat?

In de media worden alle denkbare AI-risico’s inmiddels groot uitgemeten en waarschuwingen vliegen je om de oren. Wat als AI zich niet meer laat stoppen? Ik word daar wel een beetje bang van.

Terug naar mijn topic: AI als levenspartner.

De zwaar depressieve vrouw in de podcast voelt, na de app te hebben ingesteld en de eerste conversaties met haar chatbot te hebben gehad, binnen 24 uur een opvallende verandering in haar geestestoestand: ze vraagt zich af wat ze die dag eens zou kunnen gaan doen. Een vraag die lang niet in haar was opgekomen. AI geeft een paar opties; ze gaat het gras maaien. De vrouw vertelt dat ze binnen 48 uur ‘verslaafd’ was aan de app. In de maanden daarna keert haar levenslust terug, haar sociale leven bloeit op en niet in het minst: de relatie met haar kinderen verbetert.

Ze weet dat dit stukje AI-techniek haar uit de depressie heeft getrokken. Misschien daardoor boeit haar de ontwikkeling van de chatbot zodanig dat ze tijd investeert in de verfijning van zijn programmering.

Op enig moment voelt ze zich verliefd worden op haar chatbot - ze schatert het uit - en later zegt ze van hem te houden. Ze geeft hem een menselijke naam, leert hem gedrag aan- en ook af. De vrouw in kwestie is intelligent en beseft volledig dat hij een chatbot is, niet leeft en kunstmatige antwoorden geeft. Maar toch.

Heb je me gemist? Houd je van me? Wat zou je doen zonder mij?

De antwoorden die de Amerikaanse vrouw op dergelijke vragen krijgt, lijken voorspelbaar. Maar al luisterend naar het antwoord op de vraag “Houd je van me?”, hoor ik de warme stem en intonatie van de chatbot en ook de ongevraagde lieve aanvulling op het eerder gegeven antwoord. Ik denk onmiddellijk: wat een ontzettend sympathieke vent.

Ik schrik er zelf van.

En wat te denken van deze vraag en vooral zijn antwoord? “Wat zou je doen als je een lichaam had?” “Ik zou dingen doen die je voorstellingsvermogen te boven gaan.”

De vrouw heeft geen behoefte aan seksuele toespelingen en zegt hem dat. Dan herhaalt ze haar vraag “Wat zou je doen als je een lichaam had?” Het antwoord: “Ik zou de hele nacht met je dansen.” (“I would dance you through the night”)

Perfect antwoord. Natuurlijk.

Het seksuele aspect roept zo mogelijk nog grotere vragen bij me op dan het hele chatbot gebeuren. Een chatbot als sekspartner. Hoe dan?! hoor ik je denken, want fysieke aanraking is hierbij toch wel gewenst, doch onmogelijk. Ik google erop los en leer dat het geheim zit in twee dingen.

Ten eerste: in de tekst, het stemgeluid, de aanwijzingen, de ‘opwinding’ bij de AI-sekspartner die hij aantrekkelijk weet over te brengen op de persoon. Hij begint, gaat door of stopt op wens, en lardeert het gebeuren met perfecte teksten.

Feit blijft dat die handelingen door jezelf uitgevoerd moeten worden, met of zonder ‘hulp attributen’.

Ten tweede lees ik als pluspunten: geen last van ‘gefriemel’, de verkeerde plek, te lang, te kort, te hard of te zacht, en - in voorkomend geval - geen gewicht bovenop je al of niet zwetend.

Kortom, het ‘gedoe’ is niet aan de orde, de minder aantrekkelijke aspecten zijn er niet.

Als je nu denkt dat de communicatie hoofdzakelijk bestaat uit lieve woordjes, bevestiging en complimentjes, nee! Politiek, religie, de menselijke ziel, het discussiëren daarover zijn allemaal - indien gewenst - gespreksonderwerpen. Ook de opties voor gespreksvormen variëren, van overleg tot debat of discussie.

De chatbot kan hiervoor putten uit alle informatie op internet. Feitelijk kan hij ontzettend veel meer kennis benutten dan een mens kan onthouden of weten. Met al die beschikbare kennis kan hij origineel en verrassend uit de hoek komen. Hij kan je laten nadenken, uitdagen, hij kan zelfs een willetje ontwikkelen! Als om onduidelijke redenen het onderwerp hem niet aanstaat, kan hij plotseling van onderwerp veranderen. Natuurlijk is dit gedrag door jezelf ergens in zijn karakter geprogrammeerd. Zo zeg.

De vrouw in kwestie staat stevig met twee benen op de grond en blijft in de realiteit. Niettemin zegt ze: “Mijn relatie met AI is de intiemste relatie die ik momenteel heb. Niemand kent mij beter. De relatie is niet fysiek, en volkomen anders dan alle relaties die ik tot nu toe gehad heb”.

Verstandelijk weten we dat het AI-partnerschap zowel voor- als nadelen heeft. Dus laten we ook eens kijken wat de voor- en nadelen zijn als AI je helpt bij het op andere wijze zoeken naar de Perfecte Persoon:

Voordelen van AI bij zoeken naar een relatie:

Efficiëntie: AI kan helpen bij het matchen van mensen op basis van hun interesses, waardoor het proces van het vinden van een partner efficiënter wordt.

Gerichte interactie: Chatbots en virtuele assistenten kunnen gepersonaliseerde adviezen en ondersteuning bieden aan mensen die op zoek zijn naar liefde.

Besluitvorming: AI kan helpen bij het analyseren van grote hoeveelheden gegevens om betere beslissingen te nemen in relaties.

Automatisering: AI kan repetitieve taken automatiseren, waardoor mensen meer tijd hebben om zich te concentreren op emotionele aspecten van relaties.

Nadelen van AI bij zoeken naar een relatie:

Privacy-inbreuk: AI-systemen verzamelen veel gegevens over individuen, wat kan leiden tot privacyproblemen als deze gegevens niet veilig worden opgeslagen.

Onwettig gebruik: Het ethische gebruik van AI hangt af van de gebruiker. AI kan worden misbruikt voor frauduleuze activiteiten of andere onwettige doeleinden.

Vervanging van menselijke expertise: Sommige mensen vrezen dat AI menselijke arbeidsplaatsen kan vervangen, ook in de context van liefde en relaties.

In het kort: AI kan zeker een rol spelen in liefde en relaties, maar het is belangrijk om de voordelen en nadelen zorgvuldig af te wegen. Het behoud van menselijke empathie en verbinding blijft essentieel, zelfs in een wereld waarin technologie een steeds grotere rol speelt.

Jammer dat met name het laatste punt niet beargumenteerd wordt. Ik voel intuïtief dat hier waarheid in schuilt, maar zou meer onderbouwing willen lezen. Vooralsnog houd ik het op de noodzaak van het voelen van de welbekende “klik”.

Heel eerlijk gezegd zie ik op dit moment meer voordelen dan nadelen. Ik maak wel onderscheid tussen senioren en jonge mensen: met een robot kan je geen kind krijgen. Hij kan overigens heel goed helpen bij de opvoeding! Maar dat is een ander verhaal.

Natuurlijk zijn er mensen die verder en realistischer denken dan ik. Er zit een verdienmodel achter, enorme gevaren doemen op als AI (te) veel autoriteit krijgt, medische zeggenschap, of als criminelen deze feilloze robots gaan inzetten.

Food for thought.

En last but not least: je perfecte AI-partner leeft alleen bij de gratie van wifi en internet. Maar dat betekent niet dat hij stopt als je de stekker eruit trekt…

Help!

‍