Met zijn autobiografische roman Naar zachtheid en een warm omhelzen heeft Adriaan van Dis dit jaar de NS Publieksprijs gewonnen. De roman ontving meer dan een vijfde van de 100.000 stemmen, een indrukwekkend resultaat in een veld met gerenommeerde genomineerden zoals Ilja Leonard Pfeijffer en Tommy Wieringa. Het is niet de eerste keer dat Van Dis de prestigieuze prijs in de wacht sleept; in 1995 won hij al met zijn klassieker Indische duinen.
„Blij ben ik,” reageerde Van Dis donderdag op de bekendmaking.
Van Dis schreef het boek met in de hoofdrool Ommie, de huishoudster van zijn grootvader. Deze fictieve representatie van een echte vrouw uit Van Dis’ jeugd, was een constante factor in het turbulente leven van de jonge Adriaan. Ze gaf hem steun en geborgenheid, iets wat hij van zijn ouders niet ontving. In een tijd waarin dienstmeiden vaak over het hoofd werden gezien, wil Van Dis met deze roman een eerbetoon brengen aan de vrouw die, zoals hij het zelf zegt, “de pijler onder zijn bestaan” was.
Vandaar dat Van Dis ook zeer goed gestemd was over de bekendmaking van de prijs. Hij reageerde dat hij blij was „ dat zoveel lezers hun stem uitbrachten op een roman die gaat over een vrouw wier stem destijds niet werd gehoord.”
De roman speelt zich af in de jaren vijftig, in het huis van Van Dis’ grootvader, waar de jonge Adriaan tijdelijk werd ondergebracht. Het was een tijd van grote persoonlijke en maatschappelijke spanningen. Ommie, die eigenlijk dienstmeid was maar voor Adriaan veel meer betekende, zorgde voor hem met een combinatie van praktische steun en emotionele warmte.
De roman schildert een wereld waarin oorlog en sociale ongelijkheid constant aanwezig zijn, maar altijd door de ogen van een kind. Met zijn verrekijker, een geschenk van Ommie, observeert Adriaan de wereld om hem heen. Hij ontdekt de spanningen en mysteries van de volwassenenwereld, maar ook de stille kracht van zijn Ommie, die onvermoeibaar voor anderen zorgt en zichzelf daarbij vaak vergeet.
Naar zachtheid en een warm omhelzen is meer dan een herinnering aan een bijzondere vrouw. Het boek verkent thema’s als sociale ongelijkheid, historische onrechtvaardigheid en de nasleep van oorlog. Van Dis toont zich opnieuw een meesterverteller die persoonlijke herinneringen weet te verweven met universele thema’s.
De prijswinnende roman bevestigt Van Dis’ status als een van de belangrijkste schrijvers van Nederland. Zijn oeuvre, dat al werd bekroond met de Constantijn Huygensprijs in 2015, wordt met dit werk verder verrijkt.
Met de NS Publieksprijs wint Van Dis niet alleen een sculptuur van Jeroen Henneman en een geldbedrag van 7.500 euro, maar ook een breed gedragen erkenning van zijn lezers. Zijn reactie op de prijs verraadt niet alleen blijdschap, maar ook dankbaarheid: „Dat zoveel mensen zich verbonden voelen met dit verhaal, betekent veel voor me. Het is een herinnering dat de kracht van verhalen nooit verloren gaat.”
Wil je Naar zachtheid en een warm omhelzen van Adriaan van Dis lezen? Bestel het hier:
